Testament jest to rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci. Może on zostać sporządzony jako:
1) testament własnoręczny, czyli holograficzny (art. 949 par. 1 K.c.) lub
2) testament notarialny (art. 950 K.c.) albo
3) testament urzędowy, czyli allograficzny (art. 951 K.c.).
W sytuacji, gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo na skutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe, lub bardzo utrudnione, (np. nieprzewidziana ciężka choroba spadkodawcy) wówczas testator może oświadczyć swoją ostatnią wolę w jednej z jego form szczególnych, czyli:
1) testamentu ustnego (art. 952 K.c.);
2) testamentu sporządzonego na polskim statku morskim lub powietrznym (art. 953 K.c.);
3) testamentu wojskowego (art. 954 K.c.).
Określenie spadkodawcy
W testamencie spadkodawca powinien określić spadkobiercę lub spadkobierców, czyli kogo powołuje do spadku po swojej śmierci (majątek i/lub długi). Co ważne, jeżeli z treści testamentu nie będzie wiadomo w jakich częściach będą oni dziedziczyć pozostawiony majątek, wtedy przyjmuje się, że dziedziczą w równych częściach.
Majątek może zostać zapisany osobie fizycznej (niekoniecznie z rodziny testatora) lub osobie prawnej (np. fundacja), która żyje lub istnieje w chwili otwarcia spadku.
Od powyższej reguły istnieje wyjątek. Z treści art. 927 par. 2 K.c. wynika bowiem, że dziecko, które w chwili śmierci spadkodawcy było już poczęte, może być spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe.
Ważne!
W świetle art. 963 K.c. spadkodawca ma możliwość podstawienia nowego spadkobiercy na wypadek, jeśli właściwy spadkobierca nie dożyje otwarcia spadku lub spadek odrzuci (podstawienie).
Rozporządzenia testamentowe
W testamencie oprócz powołania spadkobiercy testator może dokonać następujących dyspozycji:
1) ustanowić zapis testamentowy, czyli zobowiązać ustawowego spadkobiercę do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz wskazanej osoby (art. 968 par. 1 K.c.);
2) ustanowić polecenie testamentowe, czyli nałożyć obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (art. 982 K.c.);
3) powołać wykonawcę testamentu, czyli ustanowić w testamencie jego wykonawcę, który będzie zarządzać majątkiem spadkowym, spłaci długi, wykona wszystkie polecenia i zapisy, a potem wyda pozostały majątek spadkobiercom (art. 988 K.c.);
4) wydziedziczyć, czyli pozbawić prawa do zachowku członka jego rodziny (zstępni, małżonek, rodzice) który:
a) dopuścił się wobec spadkodawcy albo osób mu najbliższych umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności albo rażącej obrazy czci;
b) niedopełnia obowiązków rodzinnych wobec spadkodawcy (np. nie udziela pomocy lub opieki w przypadku choroby);
c) postępuje wobec spadkodawcy, w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (art. 1008 K.c.).
5) pominąć osobę należącą do kręgu ustawowych spadkobierców od dziedziczenia.
Ważne!
Przykład polecenia testamentowego: Spadkodawca poleca synowi, aby rozpoczął on studia wyższe. Polecenie to jest dokonane dla jego dobra. Żaden ze spadkobierców nie może żądać spełnienia niniejszego polecenia
Przykład pominięcia w testamencie: Spadkodawca uczynił swoim spadkobiercą obcą osobę albo jedno ze swoich dzieci, z pominięciem drugiego. W takiej sytuacji najbliżsi członkowie jego rodziny lub osoba pominięta w testamencie może w ciągu 3 lat od jego ogłoszenia wystąpić do sądu o zachowek (art. 991 K.c.).
Podstawa prawna:
- art. 949 - 951 K.c.,- art. 952 K.c. - art. 954 K.c. , - art. 927 par. 2 K.c ., - art. 963 K.c., - art. 968 par. 1 K.c.; - art. 982 K.c.; - art. 988 K.c.; - art. 1007 - 1009 K.c.
Stan prawny na 15 września 2011 roku
