Zmiany te mają
spowodować zaostrzenie odpowiedzialności w stosunku do tych osób,
które popełniają przestępstwa z użyciem przemocy fizycznej z
nienawiści. Chodzi o dodanie w każdym z tych przepisów słów:
"jak również ze względu na płeć, tożsamość płciową,
wiek, niepełnosprawność bądź orientację seksualną".
Definicja nienawiści
Przez nienawiść rozumie się stan uczuciowy przejawiający się we wrogości, często prowadzącej do konfliktów między grupami ludności na tle wymienionych różnic. Dodanie wyrazu „pogarda” ma na celu postawienie bariery wypowiedziom, które wyrażają brak szacunku i niechęć wynikającą z poczucia wyższości wobec osoby noszącej określoną cechę. Uczucie pogardy w równym stopniu co uczucie nienawiści sprzyja zachowaniom o charakterze dyskryminacyjnym.
I tak np. art. 119 § 1 k.k. otrzymałby brzmienie :
Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub poszczególnej osoby z powodu przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub z powodu bezwyznaniowości, jak również ze względu na płeć, tożsamość płciową, wiek, niepełnosprawność bądź orientację seksualną, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Kolejny artykuł kodeksu karnego z zaproponowaną poprawką to art. 256 § 1 k.k. :
Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub wywołuje albo szerzy nienawiść lub pogardę na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, płeć, tożsamość płciową, wiek, niepełnosprawność bądź orientację seksualną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
W tym przypadku zmiana polega na zmianie formy w jakiej może następować pogłębianie nienawiści, zamiast określenia „nawołuje” projekt zawiera zmianę „wywołuje albo szerzy”. Użycie znamienia czasownikowego „wywołuje” realizować będzie postulat zgłaszany przez Lecha Gardockiego. Dodanie wyrazu „szerzy” oznacza, że kryminalizacji poddane zostaną nie tylko takie wypowiedzi, które mają służyć sianiu nienawiści, ale również takie, które mają na celu jej rozpowszechnienie.1
I kolejna zmiana, ostatnia, art. 257 k.k. :
Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu bezwyznaniowości, jak również ze względu na płeć, tożsamość płciową, wiek, niepełnosprawność bądź orientację seksualną lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
W opisie projektu czytamy : projekt dotyczy wzmocnienia ochrony prawnokarnej - osób należących do grup społecznych, które można wyróżnić używając kryterium płci, narodowości, tożsamości płciowej, niepełnej sprawności, wieku oraz orientacji seksualnej - przed tzw. przestępstwami motywowanymi uprzedzeniami (mowy nienawiści a także przemocy fizycznej). Podkreślano również, iż wprowadzenie takiego typu zmian nie ma na celu ograniczenia wolności słowa. Pomysłodawcy projektu powoływali się na art. 1 Konstytucji, który stanowi, że Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli i nie może być tak, że obywatele w swojej integralności osobistej, związanej chociażby ze swoją płciowością, albo obywatele niepełnosprawni nie byli chronieni przed zniewagami innych ludzi.
Organizacje pozarządowe z zadowoleniem przyjęły deklarację, że ministerstwo uważa projekt zmian w kodeksie karnym za ciekawy i ważny. Dyrektor Departamentu Legislacyjno-Prawnego zwrócił uwagę, że projekt posiada obszerne i wszechstronne uzasadnienie, zawierające ważkie argumenty merytoryczne i praktyczne, poparte wynikami badań i analiz, a także zaleceniami instytucji i organizacji międzynarodowych, czym korzystnie wyróżnia się wśród projektów poselskich
Czy projekt przejdzie jeszcze za kadencji tego parlamentu? SLD podkreśla, że będzie walczyć o zmiany w kodeksie karnym jeśli w tej kadencji im się to nie uda, spróbują w następnej.
Obowiązujące w Polsce prawo karne charakteryzuje się zróżnicowanym poziomem ochrony indywidualnych osób oraz grup społecznych przed najbardziej drastycznymi przejawami dyskryminacji, w zależności od jej motywów. Zamachy na integralność cielesną, godność lub cześć z powodów rasistowskich, ksenofobicznych lub religijnych stanowią oddzielne, kwalifikowane typy przestępstw. Jednak w sytuacji, gdy podobne czyny popełniane są w związku z płcią, orientacją seksualną, wiekiem lub niepełnosprawnością danej osoby lub grupy społecznej mają zastosowanie tylko typy podstawowe przestępstw służących ochronie tych dóbr. Oznacza to, iż ochrona ta jest słabsza niż w przypadku, gdy takie same czyny popełniane są np. z przyczyn rasowych. Decydują o tym m.in. niższe sankcje, inny tryb ścigania, łagodniejsze kary w przypadku nawoływania do popełnienia niektórych przestępstw.2
