Prawo polskie przewiduje alimenty na rzecz dzieci, alimenty od pełnoletnich dzieci dla rodziców, alimenty na rzecz rozwiedzionego małżonka.
O alimenty od małżonka można wnosić już w pozwie rozwodowym, w czasie trwania sprawy rozwodowej albo po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego.
Z art. 135 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zakres świadczeń alimentacyjnych zalezy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
Jakie przesłanki
W celu otrzymania alimentów od byłego współmałżonka z art. 60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego muszą zostać spełnione następujące warunki:
1) prawomocny wyrok rozwodowy musi nastąpić bez orzekania o winie, z wylącznej winy jednego z małżonków albo z winy obu stron,
2) małżonek, który został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia nie może występować o alimenty,
3) małżonek, który chce wnieść pozew o alimenty musi znajdować się w niedostatku (wyjątek stanowi orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków).
Zobacz:
Alimenty po rozwodzie - czy przysługują?
Pozew o alimenty dla byłej żony - wzór z uzasadnieniem i objaśnieniem
Pozew o alimenty na rzecz rozwiedzionego małżonka - wzór z objaśnieniem
Właściwy sąd
Pozew o alimenty należy złożyć w dwóch egzemplarzach ( nie kserokopie) wraz z załącznikami w Sądzie Rejonowym - Wydział Rodzinny i Nieletnich. Będzie to sąd w okręgu którego mieszka pozwany (art. 27 par. 1 K.p.c.) lub osoba uprawniona, czyli małżonek wnoszący pozew (art. 32 K.p.c.).
Osobiście lub pocztą
Pozew może zostać złożony osobiście w biurze podawczym właściwego sądu albo za pośrednictwem poczty jako list polecony za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
Schemat pozwu
Pozew powinien spełniać wymagania pisma procesowego zawarte w art. 126 par. 1 K.p.c), czyli zawierać:
1) miejscowość i datę,
2) nazwę i adres sądu do którego jest kierowany,
3) oznaczenia stron: powód – pozwany (imię, nazwisko, adres),
4) podanie wartości przedmiotu sporu (wysokość żądanych alimentów x 12 miesięcy),
5) podanie sygn. akt sprawy rozwodowej,
6) tytuł pozwu: Pozew o alimenty,
7) wyszczególnienie żądań oraz ich uzasadnienie w pozwie,
8) podanie dowodów na okoliczności wskazane w pozwie,
9) załączniki ( np. odpis prawomocnego wyroku rozwodowego, zaświadczenie o osiąganych dochodach, zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy (osoba bezrobotna), zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, faktury za zakupy lekarstw, odzieży, obuwia, rachunki za opłatę czynszu, energii elektrycznej ).
Powód podpisuje pozew czytelnie na oryginale oraz na kopii.
Uzasadnienie pozwu
W uzasadnieniu pozwu należy:
1) podać sygnaturę akt sprawy rozwodowej,
2) podać informacje o tym, z czyjej winy został orzeczony rozwód (np. z winy obu stron),
3) krótko opisać swoją sytuację rodzinną (czy aktualnie powód pozostaje w zatrudnieniu, czy w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy jako osoba bezrobotna, jakie posiada warunki mieszkaniowe),
4) podać w przybliżeniu miesięczne wydatki na swoje utrzymanie,
5) dołączyć zaświadczenie o dochodach,
6) dołączyć dowody opłat za mieszkanie, energię elektryczną, gaz,
7) dołączyć posiadane faktury np. za zakup lekarstw,
8) dołączyć zaświadczenia z poradni specjalistycznych, jeżeli powód pozostaje w leczeniu,
9) przedstawić sytuację materialną pozwanego na tyle na ile jest ona znana powodowi.
Koszty
Z art. 96 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r., nr 90, poz. 594) strona, która składa pozew o alimenty jest zwolniona od kosztów sądowych. Może również na podstawie art. 117 par. 1 i 2 K.p.c. wystąpić do sądu z wnioskiem o ustanowienie dla niej adwokata z urzędu.
Ważne!
Na podstawie art. 333 par. 1 K.p.c. sąd z urzędu nadaje rygor natychmiastowej wykonalności wyrokowi zasądzającemu alimenty - co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa , a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące.
Stanowisko Sądu Najwyższego
W tezie XIV Uchwały Pełnego Składu Izby Cywilnej I Administracyjnej SN z dnia 16 grudnia 1987 r. , III CZP 91/86 czytamy: Obowiązek alimentacyjny miedzy byłymi małżonkami wygasa:
a) wskutek zawarcia przez małżonka uprawnionego nowego małżeństwa;
b) z upływem lat pięciu od orzeczenia rozwodu, gdy zobowiązanym jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności obowiązek ten ulegnie przedłużeniu.
W uzasadnieniu Uchwały sąd podał: „(…) Obowiązek alimentacyjny wygasa wówczas z upływem lat pięciu od orzeczenia rozwodu, przy czym termin ten biegnie od daty uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód, chyba że ze względu na wyjątkowe, szczególne okoliczności sąd, na skutek powództwa uprawnionego małżonka, przedłuży wymieniony termin pięcioletni (art. 60 § 3 k.r.o.). (…) Taką szczególną okolicznością uzasadniającą przedłużenie obowiązku alimentacyjnego, poza okres pięcioletni, może być np. wypadek rozwiedzionego małżonka nie związany z zatrudnieniem i nie zapewniający mu odszkodowania czy renty ubezpieczeniowej, w wyniku czego staje się on na stałe niezdolny do pracy i zostaje pozbawiony środków do życia.”
W przypadku rozwodu orzeczonego z winy obu stron obowiązek alimentacyjny jest bezterminowy. Wyjątek stanowi zawarcie nowego malżeństwa przez osobę uprawnioną do alimentów.
Sprawdż:
Obowiązek alimentacyjny po rozwodzie - czy wygasa z urzędu?
Podstawa prawna:
- art. 135, art. 60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
- teza XIV Uchwały Pełnego Składu Izby Cywilnej I Administracyjnej SN z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86
Stan prawny na 30 czerwca 2012 roku
