Rząd przyjął nowe rozwiązania prorodzinne
Kiedy ustawa o rocznym urlopie rodzicielskim wejdzie w życie?
Zakłada się, że ustawa wydłużająca okres płatnego urlopu związanego z urodzeniem dziecka do jednego roku wejdzie w życie z dniem 1 września 2013 r.
Czy kobiety, które rozpoczną urlop macierzyński na starych zasadach będą mogły go kontynuować na nowych?
Projekt nie wprowadza zmian ani w wymiarze. ani w zasadach wykorzystywania podstawowego urlopu macierzyńskiego, natomiast zakłada podwyższenie wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego (i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego) oraz wprowadzenie nowej instytucji, tj. urlopu rodzicielskiego.
W związku z tym zakłada się, że:
- zarówno z wyższego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego (i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego), jak i z urlopu rodzicielskiego, będą mogli skorzystać pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie ustawy będą korzystać z urlopu macierzyńskiego,
- z wyższego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego (i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego) będą mogli skorzystać także pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie ustawy będą korzystać z tych urlopów,
- z urlopu rodzicielskiego będą mogli skorzystać także pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie ustawy będą korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego (oraz dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego).
Jeśli ustawa wejdzie w życie 1 września 2013 r., to część kobiet rodzących w styczniu i lutym 2013 r. nie załapie się już na urlop rodzicielski na nowych zasadach – według wielu kobiet jest to niesprawiedliwe – czy istnieje szansa, żeby wszystkie kobiety rodzące w 2013 r. zostały jednak objęte nowymi zasadami?
Na aktualnym etapie prac przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie z dniem 1 września 2013 r. Oznacza to, że kobieta, która urodzi jedno dziecko w styczniu albo lutym 2013 r., nie będzie mogła jeszcze skorzystać z dłuższego dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a także z urlopu rodzicielskiego, ponieważ przed 1 września 2013 r. zakończy wykorzystywanie urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego (udzielonego w obecnym wymiarze).
Co muszę zrobić, żeby skorzystać z rocznego urlopu rodzicielskiego? Czy muszę to gdzieś zgłosić? Jeśli tak to gdzie i kiedy?
Projekt przewiduje dwa sposoby skorzystania z rocznego urlopu w związku z urodzeniem się dziecka:
a) złożenie pracodawcy na co najmniej 14 dni przed przewidywaną datą porodu pisemnego wniosku o udzielenie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po takim urlopie – urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze albo
b) złożenie pracodawcy w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem dodatkowego urlopu macierzyńskiego pisemnego wniosku o udzielenie takiego urlopu, a następnie w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu rodzicielskiego - pisemnego wniosku o udzielenie takiego urlopu.
Jaki zasiłek otrzymam przebywając na półrocznym urlopie macierzyńskim, a jaki wybierając roczny urlop rodzicielski?
Projekt zakłada, że zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego (za okres do 26 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka) będzie wynosił, tak jak to jest obecnie, 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Natomiast zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego (także do 26 tygodni) będzie wynosił co do zasady 60% podstawy wymiaru zasiłku.
Jeżeli jednak pracownica podejmie decyzję o skorzystaniu z urlopu rodzicielskiego jeszcze przed porodem składając wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim – dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a bezpośrednio po takim urlopie – urlopu rodzicielskiego, to wówczas przez cały okres urlopu związanego z urodzeniem się dziecka będzie jej przysługiwał zasiłek w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku.
Czy mogę wybrać opcję pośrednią, tzn. urlop rodzicielski dłuższy niż 6 miesięcy, ale krótszy niż 12? Jeśli tak, to ile wówczas otrzymam zasiłku?
Tak, urlop związany z urodzeniem się dziecka może być dłuższy niż 6 miesięcy, ale krótszy niż 12 miesięcy, co może nastąpić na dwa sposoby:
- jeżeli pracownica zdecydowała się na urlop rodzicielski jeszcze przed porodem, to może zrezygnować z korzystania z tego urlopu w całości lub w części i powrócić do pracy; w przypadku rezygnacji z całego urlopu rodzicielskiego pracownica otrzyma wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku – do 100%.
- jeżeli natomiast pracownik decyduje się skorzystać z urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim, to taki urlop może być udzielony w częściach (nie więcej niż w trzech), z których każda nie może być krótsza niż 8 tygodni; w takim przypadku będzie przysługiwał zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz 60% podstawy wymiaru zasiłku za okres wykorzystanego urlopu rodzicielskiego.
Co z kobietami pracującymi na umowę o dzieło i umowę zlecenie? Czy będą mogły skorzystać z rocznego urlopu rodzicielskiego?
Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu rodzicielskiego. Rozwiązania dotyczące zasiłków macierzyńskich, dotyczą zarówno pracowników, jak i pozostałych osób, które objęte są ubezpieczeniem chorobowym obowiązkowo lub które do tego ubezpieczenia przystąpiły dobrowolnie.
Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia mogą dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego; osoby wykonujące pracę na podstawie umowy o dzieło nie mają takiej możliwości.
Czy ojcowie będą mogli skorzystać z urlopu rodzicielskiego? Na jakich zasadach?
Pracownicy – ojcowie dzieci będą mogli skorzystać z urlopu rodzicielskiego na takich samych zasadach jak pracownice – matki dzieci. Projekt przewiduje bowiem, że urlop ten, w wymiarze do 26 tygodni, będzie mógł być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w trzech częściach, z których każda nie będzie być mogła krótsza niż 8 tygodni, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej.
Od decyzji rodziców dziecka zależeć zatem będzie, które z nich skorzysta z urlopu w pełnym wymiarze albo w jaki sposób podzielą się tym urlopem, wykorzystując go w częściach.
Jaką drogę legislacyjną przechodzi ten projekt ustawy? Teraz jest w konsultacjach społecznych - co dalej? Kiedy trafi do Sejmu?
8 listopada br. projekt został skierowany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych; następnie zostanie rozpatrzony przez stały komitet Rady Ministrów i Radę Ministrów (przewiduje się, że nastąpi to w I kwartale 2013 r.), po czym zostanie on skierowany do Sejmu RP.
W jakiś sposób zwykli obywatele mogą partycypować w konsultacjach społecznych?
Projekt został udostępniony na stronach Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (www.mpips.gov.pl/bip w zakładce Projekty aktów prawnych->Projekty ustaw ->prawo pracy). Każda osoba (każdy podmiot) może zgłosić zainteresowanie pracami nad tym projektem, zgłaszając do niego swoje uwagi na urzędowym formularzu - zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.).
Czy rząd nie obawia się, że przez wprowadzenie rocznego urlop rodzicielskiego kobiety będą miały jeszcze większe problemy z zatrudnieniem? Pracodawcy będą się bali stracić pracownika na rok. Czy sytuacja kobiet na rynku pracy się nie pogorszy?
Nowe rozwiązania prawne nie powinny skutkować dyskryminacją kobiet na rynku pracy - ze względu na możliwość skorzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, a także z urlopu rodzicielskiego zarówno przez pracownicę – matkę dziecka, jak i pracownika – ojca dziecka, na równych zasadach.
Czy będzie można łączyć pobieranie zasiłku macierzyńskiego z pracą na pół etatu? Na jakich zasadach?
Projekt przewiduje, że pracownik uprawniony do dodatkowego urlopu macierzyńskiego może łączyć korzystanie z tego urlopu z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy; w takim przypadku dodatkowego urlopu macierzyńskiego udziela się na pozostałą część dobowego wymiaru czasu pracy. Podjęcie pracy będzie następować na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy, w którym pracownik będzie wskazywał wymiar czasu pracy oraz okres, przez który zamierza łączyć korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy; pracodawca będzie obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.
Analogiczne zasady łączenia urlopu z pracą miałyby obowiązywać w przypadku urlopu rodzicielskiego.
Ile proponowane rozwiązania będą kosztować budżet państwa? Z jakich środków zostanie to sfinansowane?
Szczegółowy szacunek skutków finansowych został przedstawiony w uzasadnieniu do projektu (OSR).
W jakiej sytuacji będą rodzice prowadzący własną działalności gospodarczą?
Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu rodzicielskiego. Rozwiązania dotyczące zasiłków macierzyńskich, dotyczą zarówno pracowników jak i pozostałych osób, które objęte są ubezpieczeniem chorobowym obowiązkowo lub które do tego ubezpieczenia przystąpiły dobrowolnie.
Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą nie są objęte ubezpieczeniem chorobowym obowiązkowo, natomiast mogą przystąpić do tego ubezpieczenia dobrowolnie. Zatem osoby, które przystąpiły do ubezpieczenia chorobowego, będą mogły otrzymywać zasiłek macierzyński.
Żródło: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej - www.mpips.gov.pl
Stan prawny na 24 listopada 2012 roku
