Dokument prezentujący stanowisko RF i UOKiK jest dostepny pod linkiem:
https://rf.gov.pl/pdf/Stanowisko_UOKiK_RzF_1605016.pdf
- Klienci, którzy przed terminem spłacili kredyt konsumencki skarżą się do nas, że nie dostają proporcjonalnego zwrotu kosztów początkowych np. opłat administracyjnych, prowizji czy składek na ubezpieczenie. Naszym zdaniem to zła praktyka naruszająca przepisy ustawy o kredycie konsumenckim. Ponieważ tego typu skargi powtarzają się, wspólnie z Prezesem UOKiK postanowiliśmy zająć wyraźne stanowisko - mówi Aleksandra Wiktorow, Rzecznik Finansowy.
Od początku działalności Rzecznika Finansowego, czyli 11 października 2015 r. do końca kwietnia 2016 r. wpłynęło ponad 500 skarg dotyczących kredytów konsumenckich. W tym około 100 dotyczyło właśnie zbyt niskiego zwrotu w związku z wcześniejszą spłatą. Przy czym dominują problemy związane ze zwrotem składek za ubezpieczenie. Również do UOKiK docierają sygnały dotyczące rozbieżnych interpretacji art. 49 wspomnianej ustawy o kredycie konsumenckim.
Koszty tylko za faktyczny okres korzystania z kredytu
Tymczasem Rzecznik Finansowy i Prezes UOKIK są zgodni co do tego, jak interpretować ten przepis.
- Uważamy, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego kredytodawca powinien obniżyć i zwrócić wszystkie koszty takiego kredytu niezależnie od ich charakteru. Oczywiście zwrot powinien być proporcjonalny, tzn. obejmować okres od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie. Zwrot nie powinien też zależeć od tego, kiedy koszty te zostały faktycznie poniesione przez kredytobiorcę - mówi Dorota Karczewska, Wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Przykładowo, jeśli koszty początkowe (opłaty, prowizje, koszty ubezpieczenia) związane z rocznym kredytem wyniosły 1200 zł, a został on spłacony po 6 miesiącach, to konsument powinien otrzymać z powrotem 600 zł.
Wysokie koszty sposobem na niższy procent
Z doświadczenia obu instytucji wynika, że zwykle kredytodawcy nie wymagają zapłaty odsetek za niewykorzystany okres kredytu od konsumentów, którzy spłacają pożyczkę przed terminem. Niestety, równocześnie często nie obniżają, ani nie zwracają pobranych wcześniej różnego rodzaju kosztów za jednorazowe czynności lub usługi (np. opłat przygotowawczych, administracyjnych).
- Trudno się zgodzić z taką interpretacją przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Umożliwiałaby ona ich łatwe obchodzenie. Zamiast pobierania stosownych odsetek - których obniżenie w przypadku wcześniejszej spłaty nie budzi wątpliwości - wynagrodzenie ukrywane by było pod tzw. opłatami przygotowawczymi, prowizjami itp., których kredytodawcy nie chcą zwracać. Tymczasem, to odsetki kapitałowe stanowią wynagrodzenie za korzystanie z pieniędzy kredytodawcy. Zresztą przepis mówi wprost, że obniżeniu podlega całkowity koszt kredytu, w tym nawet te koszty, które konsument poniósł jeszcze przed spłatą kredytu - mówi Bartosz Wyżykowski, Zastępca Dyrektora Wydziału Klienta Bankowo-Kapitałowego w Biurze Rzecznika Finansowego.
Możliwa prowizja za wcześniejszą spłatę
Za interpretacją przyjętą przez Rzecznika Finansowego i Prezesa UOKiK przemawia również fakt, że ustawa o kredycie konsumenckim w określonych przypadkach przewiduje dla kredytodawcy wprost możliwość zastrzeżenia w umowie prowizji za spłatę kredytu przed terminem. Oczywiście taka forma wynagrodzenia jest czymś odrębnym od prowizji pobieranej przy udzielaniu kredytu. Jednocześnie kredytodawca może sobie zrekompensować wcześniejszą spłatę kredytu, ale pod warunkiem, że zapisze taką możliwość w umowie i kredytobiorca zostanie o tym rzetelnie poinformowany.
Art. 49 ust. 1 ustawy należy rozumieć w ten sposób, że:
- w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego następuje obniżenie wszystkich możliwych kosztów takiego kredytu, niezależnie od ich charakteru i niezależnie od tego, kiedy koszty te zostały faktycznie poniesione przez kredytobiorcę,
- redukcja ta ma charakter proporcjonalny, tj. odnosi się do okresu od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie.
Kluczowe przepisy ustawy o kredycie konsumenckim:
„Art. 5 pkt 6. „całkowity koszt kredytu - wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności:
a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz
b) koszty usług dodatkowych w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu
- z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta;"
„Art. 48. Konsument ma prawo w każdym czasie do spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie".
„Art. 49 ust. 1. W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.
2. W przypadku spłaty części kredytu przed terminem określonym w umowie, ust. 1 stosuje się odpowiednio".
Źródło: Rzecznik Finansowy
http://rf.gov.pl/sprawy-biezace/Splaciles_wczesniej_kredyt__Nalezy_ci_sie_zwrot_czesci_kosztow___22336
