Umowa zrzeczenia się dziedziczenia
Na podstawie art. 1048 Kodeksu cywilnego (dalej K.c.) spadkobierca ustawowy może zawrzeć z przyszłym spadkodawcą notarialną umowę zrzeczenia się dziedziczenia po nim. Niniejsza umowa ma skutek dopiero z chwilą śmierci spadkodawcy.
Zobacz:
Zrzeczenie się dziedziczenia za życia spadkodawcy - czy jest możliwe?
Spadkobierca ustawowy zostaje wtedy wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Stanowi o tym art. 1049 par. 2 K.c. Nie jest zatem spadkobiercą ustawowym i tym samym traci swoje uprawnienia z tytułu zachowku po osobie zmarłej. W świetle art. 992 K.c. przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia.
Pogląd Sądu Najwyższego
Umowa zrzeczenia się dziedziczenia obejmuje dziedziczenie na podstawie ustawy ( art. 931 - 932 K.c.). Spadkobierca ustawowy może jednak dziedziczyć z pozostawionego przez spadkodawcę testamentu. Taki bowiem pogląd wyraził Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 15 maja 1972 r., III CZP 26/72. Przyszły spadkodawca może powołać tego spadkobiercę do spadku po sobie, ponieważ rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament ( art. 941 K.c.).
Odrzucenie spadku
Spadkobierca może wtedy przyjąć spadek wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza albo go odrzucić. Taki bowiem wybór pozostawia mu ustawodawca w art. 1012 K.c. Odrzucenie spadku następuje w sądzie lub u notariusza poprzez złożenie stosownego oświadczenia ( art. 1018 par. 3 K.c.). Na odrzucenie spadku jest czas 6 miesięcy liczonych od dnia śmierci spadkodawcy.
Zobacz także:
Co powinno zawierać oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku?
Skutki prawne
Prawidłowe odrzucenie spadku powoduje następujące skutki prawne:
- Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył jego otwarcia ( art. 1020 K.c.). Nie ponosi on wtedy odpowiedzialności za długi spadkodawcy np. niespłacone do końca kredyty bankowe.
- Spadkobierca traci swoje uprawnienia do zachowku. Z art. 991 par. 1 K.c. zachowek przysługuje zstępnym, którzy byliby powołani do spadku z ustawy.
Podstawa prawna:
- art. 931 - 932, art. 941, art. 991 par. 1, art. 1012, art. 1015 par. 1, art. 1018 par. 3 , art. 1020, art. 1048 Kodeksu cywilnego
Stan prawny na 28 kwietnia 2013 roku
