Prawo odstąpienia od umowy
Z prawa odstąpienia od umowy może skorzystać wyłącznie konsument. W świetle art.22[1] Kodeksu cywilnego (K.c.) konsumentem jest osoba fizyczna, która dokonuje z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarcza lub zawodową.
Z art. 43[1] K.c. przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna (art. 33[1] par. 1 prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Odstąpienie od umowy dotyczy umów zawartych na odległość (np. przez Internet) lub poza lokalem przedsiębiorcy (np. na pokazie). Konsument nie ma wtedy możliwości sprawdzenia zakupionego towaru.
W sytuacji, gdy konsument zamówił towar drogą elektroniczną, a odebrał go osobiście w sklepie prowadzonym przez przedsiębiorcę, wtedy ma także prawo odstąpienia od umowy. Potwierdził to Prezes UOKiK Delegatury w Bydgoszczy w Decyzji nr RBG – 32/2012 wydanej w dniu 11 grudnia 2012 roku. Czytamy w niej: „Nie ma przy tym znaczenia, w jaki sposób dojdzie do wydania towaru konsumentowi, czy to w siedzibie badż oddziale przedsiębiorcy, czy też za pośrednictwem przewożnika w miejscu zamieszkania konsumenta. Ważne jest jednak, aby do samego zawarcia umowy doszło na odległość. (...) ponieważ „Ustawodawca nie uzależnił prawa od tak zawartej umowy ze względu na sposób odbioru towaru”.
Termin na odstąpienie
Nowa ustawa konsumencka wydłużyła termin odstąpienia od umowy z 10 do 14 dni. W świetle art. 27 ustawy konsument, który „zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów ...”.
Sprawdż:
Termin na odstąpienie od umowy zawieranej na odległość
14 – dniowy termin na odstąpienie od zawartej umowy należy liczyć w dniach kalendarzowych, a nigdy nie w dniach roboczych. Motyw 41 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 pażdziernika 2011 roku w sprawie konsumentów .... (Dz.U. UE, L 304/64 z dnia 22. 11. 2011 r.) stanowi bowiem : „ (...) Wszystkie terminy (...) należy (...) rozumieć jako wyrażone w dniach kalendarzowych. W przypadku gdy termin wyrażony w dniach ma być liczony od chwili zaistnienia zdarzenia lub wykonania czynności, do danego okresu nie powinno się wliczać dnia, w którym miało miejsce to zdarzenie lub czynność”
Bieg niniejszego terminu rozpoczyna się - od dnia zawarcia umowy. W sytuacji, gdy konsument nie został poinformowany o prawie odstąpienia od umowy, wtedy z art. 29 ust. 1 ustawy prawo to wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia upływu terminu ustawowego. Będzie to wtedy 14 dni i 12 miesięcy.
Przykład klauzuli niedozwolonego postanowienia w regulaminie sklepu internetowego :
Numer wpisu: 5609, data wpisu: 26 marca 2014 r. , branża; handel elektroniczny
"Klient może odstąpić od zawartej umowy kupna w terminie dziesięciu dni kalendarzowych licząc od daty zakupu bez podania przyczyny odstąpienia (...). Za datę zakupu towaru uważa się datę nadania listu przewozowego lub przesyłki pocztowej. Klient pokrywa koszty wysyłki towaru w dwie strony (...)" (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - VI Wydział Cywilny z dnia 20 lutego 2014 r., sygn. VI ACa 1090/13).
Klauzule niedozwolone
Przedsiębiorca nie może zakazać odstąpienia od umowy:
Numer wpisu: 131, data wpisu: 11 pażdziernika 2004 r, branża: sprzedaż konsumencka
„Kupującemu nie przysługuje prawo odstąpienia od zamówienia.” (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 21 lipca 2004 r., sygn. akt XVII Amc 45/03).
W związku z odstąpieniem od umowy nie może żądać od konsumenta tzw. odstepnego :
Numer wpisu: 5595, data wpisu: 20 lutego 2015 r., branża: sprzedaż konsumencka
"W przypadku odstąpienia od Umowy Kupujący zobowiązany będzie do zapłaty Sprzedawcy kwoty gwarancyjnej w wysokości stanowiącej równowartość zadatku wskazanego w ust. 1 powyżej, lecz nie mniejszej niż 5000 PLN" (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Konkurencji i Konsumentów z dnia 26 listopada 2014 r., sygn. akt: XVII AmC 1240/13 ).
Sprawdż również:
Nowa ustawa konsumencka: Zakupy na prezentacji a prawo odstąpienia od umowy
Odstąpienie na formularzu
Konsument może odstąpić od umowy od umowy na formularzu udostępnionym przez przedsiębiorcę. Wzór takiego formularza zawiera załącznik nr 2 do ustawy.
Konsument może sam utworzyć taki formularz. Ważne jest, żeby w swojej treści zawierał:
- miejscowość i datę,
- oznaczenie konsumenta (imię, nazwisko, adres, telefon kontaktowy),
- oznaczenie przedsiębiorcy (imię, nazwisko/nazwa, adres przedsiębiorcy, telefon kontaktowy),
- tytuł : ”Odstąpienie od umowy ”,
- treść oświadczenia,
- podpis konsumenta.
W treści oświadczenia konsument podaje nazwę i nr zawartej przez strony umowy, miejsce oraz datę jej zawarcia .
Takie działanie konsumenta jest zgodne z motywem 44 Dyrektywy 2011/83/UE, gdzie: „(...) Konsument powinien (...) mieć możliwość odstąpienia od umowy, posługując się własnymi słowami, pod warunkiem że jego oświadczenie o odstąpieniu od umowy skierowane do przedsiębiorcy jest jednoznaczne”.
Oświadczenie o odstąpieniu od umowy konsument przesyła przedsiębiorcy za pośrednictwem poczty (list polecony za zwrotnym potwierdzeniem odbioru) lub drogą elektroniczną (e- mail). Jeżeli oświadczenie zostało wysyłane przez Internet, wtedy przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznego przesłania konsumentowi potwierdzenia jego otrzymania na trwałym nośniku.
Klauzula niedozwolona:
Numer wpisu: 1495, data wpisu: 8 września 2008 r., branża sprzedaż konsumencka
„ (w wersji po dokonaniu zmian) Kupujący - konsument w rozumieniu art.. 22 (1) kc z 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. Zm.) ma prawo odstąpić od niniejszej umowy w terminie 10 dni od dnia jej zawarcia, składając oświadczenie woli o treści: "Ja niżej podpisany/a… oświadczam, że na podstawie pkt. 19 umowy sprzedaży nr... zawartej w ... dnia... odstępuję od w/w umowy. Wyżej wymienione oświadczenie kupujący zobowiązany jest wysłać listem poleconym z dopiskiem "Odstąpienie" (decyduje data stempla pocztowego) lub dostarczyć osobiści na adres siedziby firmy XXX , w wyżej zakreślonym terminie.” (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 21 września 2006 r. , sygn. akt XVII AmC 84/05).
Zobacz:
Formularz odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa
Odstapienie od umowy - przykładowy wzór oświadczenia
Wyłączenie prawa do odstąpienia od umowy
W art. 38 ustawy przedstawiony został katalog umów, co do których konsumentowi nie przysługuje prawo odstąpienia.
Obejmuje on 13 pozycji , w tym między innymi umowę:
- o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia,(...) ( np. odbitki zdjęć),
- w której przedmiotem świadczenia jest rzecz (...) wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb (np. meble na wymiar),
- w której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia (np artykuły spożywcze zamówione przez Internet w markecie spozywczym),
- w której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych,(...) ( np. artykuły higieniczne),
- o świadczenie usług w zakresie zakwaterowania, innych niż do celów mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usług związanych z wypoczynkiem, wydarzeniami rozrywkowymi, sportowymi lub kulturalnymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usług ( np. zakup przez Internet biletu do kina lub na mecz piłkarski).
Sprawdż:
Nowa ustawa konsumencka: Konsument nie zawsze może odstąpić od umowy
Skutki odstapienia
W świetle art. 31 nowej ustawy konsumenckiej w przypadku odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy umowę uważa się za niebylą. Konsument odsyła przedsiębiorcy na własny koszt zakupiony towar. Otrzymuje wtedy zwrot wartości towaru (cena towaru plus cena jego dostawy). Przedsiębiorca zwraca najtańszy koszt transportu towaru z oferty e - sklepu.
Temat powiązany:
Porada konsumencka: Odstąpienie od umowy a zwrot kosztów odesłania towaru (3)
Ważne!
Jeżeli podane tutaj informacje są niewystarczające
Podstawa prawna:
- art. 1 pkt 3, art. 27, art. 28 pkt 2, art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 i 2 ,art. 31 ust. 1 art. 38 Ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U. 2014. 827),
- art. 22[1], art. 43[1] Kodeksu cywilnego,
- motyw 41, motyw 44 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 pażdziernika 2011 roku w sprawie konsumentów .... (Dz.U. UE, L 304/64 z dnia 22. 11. 2011 r.).
Stan prawny na 16 kwietnia 2015 roku
