Komisja ta, która wniosła istotny wkład w zakresie kształtowania zbiorowych stosunków pracy, za swój główny cel stawia sobie dążenie do osiągnięcia i zachowania pokoju społecznego poprzez prowadzenie dialogu z udziałem reprezentantów trzech stron : pracowników, pracodawców oraz strony rządowej. Każda ze stron prowadzi dialog przez przedstawicieli reprezentatywnych organizacji co wynika bezpośrednio z dyspozycji art. 6? oraz art. 7 TrójKomSG. Na użytek ustawy o TrójKomSG oraz ZwZawU art.6 pkt. 1 definiuje znaczenie reprezentatywnej organizacje związkowej. Zgodnie z powyższym przepisem „ Za reprezentatywne organizacje związkowe uznaje się ogólnokrajowe związki zawodowe, ogólnokrajowe zrzeszenia ( federacje ) związków zawodowych i ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe ( konfederacje ), które spełniają łącznie następujące kryteria:
- zrzeszają (…) więcej niż 300 tyś członków będących pracownikami
- działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest określany w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności ( PKD ) o której mowa w przepisach o statystyce publicznej.
Widzimy tutaj silnie zaakcentowane kryterium ilościowe[1] powiązane z kryterium zasięgu. Ze względu na doniosłą rolę w zakresie kształtowania zbiorowych stosunków ( ustalanie wskaźników przyrostu wynagrodzeń ) nie dziwi fakt wymogu wysokiej liczby zrzeszonych pracowników. [a1]Partnerzy dialogu, który jak wiemy jest bardzo istotny ze społecznego punktu widzenia powinni posiadać cechę reprezentatywności. Cechę tą potwierdza sąd okręgowy w Warszawie na wniosek organizacji związkowej, co uregulowane jest w art. 8 ustawy o TrójKomSG. Orzeczenie powinno zostać wydane w ciągu 30 dni od dnia złożenia stosownego wniosku. Prawomocne orzeczenie w tym przedmiocie ma charakter deklaratywny. Stwierdzenie reprezentatywności następuje na okres 4 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenie, po tym czasie traci skuteczność w związku, z czym niezbędne jest ponowne złożenie wniosku o stwierdzenie reprezentatywności.
Odwołanie do przepisów dotyczących reprezentatywności z ustawy o TrójKomSG pojawiają się również w ustawie ZwZawU. Z odwołaniem mamy do czynienia w Rozdziale III w art. 19 ZwZawU, dotyczącym opiniowania projektów aktów prawnych, w artykule tym reprezentatywnemu związkowi zawodowemu przyznaje się prawo opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych. Prawo opiniowania przysługuje również reprezentatywnemu w myśl przepisów o TrójKomSG związkowi w zakresie dokumentów konsultacyjnych UE , aktów prawnych w zakresie zadań objętych zadaniami związków zawodowych. Przepis ten jest następstwem Polskiej akcesji oraz noweli z 8.10.2004r[2] Wreszczcie art. 20 ustawy o ZwZawU przyznaje reprezentatywnej organizacji związkowej prawo występowania z wnioskami o wydanie lub zmianę aktu prawnego w zakresie spraw objętych zadaniami związku zawodowego. Z wnioskiem takim organizacja związkowa zwrócić się może do posłów lub organów posiadających prawo inicjatywy ustawodawczej. Uprawnienie to uznawane jest za podstawowy pośredni instrument oddziaływania związków na kształt prawa[3]
[1] Wysokie kryterium liczebności od lat było przedmiotem krytyki ze strony niektórych organizacji związkowych , Zob. szerzej Stanowisko Związku Zawodowego Inżynierów i Techników co do kryterium reprezentatywności znajdujące się na stronie http://www.zzit.home.pl/archiwum/informacje/reprezentatywnosc.htm oraz orzeczenie TK z 11.12.1996r. K11/96, OTK ZU 1996/6 poz.54 z wniosku Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy oraz Federacji Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia
[2] Dz.U. Nr 240, poz. 2407
[3] Zbiorowe prawo pracy Komentarz, red. J. Wratny, K.Walczak, Warszawa 2009, s. 38
