Jakie są przyczyny wydziedziczenia
Wydziedziczenie jest to pozbawienie prawa do zachowku po osobie zmarłej, która wcześniej pozostawiła napisany testament. Zezwala na to art. 1008 Kodeksu cywilnego. Z jego treści wynika, że spadkodawca w ważnie sporządzonym testamencie zwykłym lub szczególnym może wydziedziczyć, czyli pozbawić prawa do zachowku swoich bliskich tj. małżonka, dzieci, wnuki, prawnuki.
W podanym wyżej przepisie ustawodawca wprowadził następujące przyczyny wydziedziczenia:
1) wbrew
woli spadkodawcy uporczywe postępowanie członka rodziny w sposób niezgodny z przyjętymi zasadami współżycia społecznego;
2) dopuszczenie
się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego
przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywe
niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Kwestią wydziedziczenia zainteresowany był również Sąd Najwyższy. Zgodnie z jego wyrokiem z dnia 7 listopada 2002 r., II CKN 1397/00 w pojęciu "zaniedbywanie wobec spadkodawcy obowiązków rodzinnych", o którym mowa w art. 1008 pkt 3 k.c., mieści się również takie zachowanie, które prowadzi do faktycznego zerwania kontaktów rodzinnych i ustania więzi uczuciowej, normalnej w stosunkach rodzinnych. Chodzi tu więc również o wszczynanie ciągłych awantur, kierowanie pod adresem spadkodawcy nieuzasadnionych i krzywdzących zarzutów, wyrzucenie go z domu, brak udziału w jego życiu choćby poprzez wizyty w jego miejscu zamieszkania czy okazywanie zainteresowania jego sprawami.
Treść wydziedziczenia
Dokonując wydziedziczenia testator musi uzasadnić kogo i dlaczego w swoim testamencie pozbawia prawa do majątku. Spadkodawca nie może wydziedziczyć członka rodziny z każdego powodu, który uzna za zasadny. Takie wydziedziczenie bowiem jest nieważne w świetle prawa. Musi się ono zawsze opierać na zamkniętym katalogu jego przyczyn ustawowych.
Zobaczmy przykłady:
- Wydziedziczam mojego syna Adama zam. w ……………, dlatego ponieważ od 10 lat nie utrzymuje ze mną żadnego kontaktu. Nie odpowiada na listy, nie odbiera moich telefonów;
- Wydziedziczam mojego wnuka ………………….zam. w …………,ponieważ jest on alkoholikiem i często wywoływał awantury w czasie gdy mieszkaliśmy wspólnie. Ponadto pomimo moich próśb nie chce się on w żaden sposób leczyć.
- Wydziedziczam mojego zięcia ……………zam. w …………, ponieważ jest hazardzistą i zaniedbuje własną rodzinę;
- Wydziedziczam moją córkę Ewę zam. w …………, ponieważ nie udzieliła mi żadnego wsparcia w czasie mojej długotrwałej choroby w roku …
Skutki wydziedziczenia
Osoba, która została wydziedziczona w testamencie nie może uczestniczyć w podziale majątku. Traktowana jest ona jakby zmarła przed otwarciem spadku. Jeżeli zostały wydziedziczone dzieci i wnuki (zstępni) wówczas ich zstępni są uprawnieni w do zachowku (art. 1011 K.c.).
Podstawa prawna:
- art. 1008 K.c.;
- art. 1011 K.c.;
- wyrok SN z dnia
7 listopada 2002 r., II CKN
1397/00
Stan prawny na 26 sierpnia 2011 roku
