Wznowienie postepowania cywilnego
Skarga o wznowienie postępowania przysługuje od prawomocnych orzeczeń merytorycznych, rozstrzygających sprawę co do istoty, a zatem od prawomocnych wyroków, nakazów zapłatyw postępowaniu nakazowym i upominawczym oraz postanowień co do istoty sprawy w trybienieprocesowym, a także postanowień w przedmiocie uznania lub stwierdzenia wykonalnościorzeczenia sądu zagranicznego.
Postępowanie zakończone orzeczeniem formalnym może być wznowione tylko w sytuacji,gdy to orzeczenie zostało wydane na podstawie aktu normatywnego uznanego przez TrybunałKonstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub zustawą. Przepisy o wznowieniu postępowania stosuje się odpowiednio.
Nie jest możliwe wznowienie postępowania zakończonego orzeczeniem o unieważnieniumałżeństwa lub rozwodem albo ustalającym nieistnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna zestron zawarła po jego uprawomocnieniu się nowy związek małżeński.
Niedopuszczalna jest skarga o wznowienie od wyroku wydanego w wyniku wznowienia,chyba że wniesiona jest z uwagi na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodnościaktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, napodstawie którego zostało wydane orzeczenie. Nie jest także dopuszczalne wniesienie skargio wznowienie postępowania, zakończonego postanowieniem Sądu Najwyższego o odmowieprzyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Możliwość ponownego rozpoznania prawomocnie zakończonej sprawy na skutek skargi owznowienie postępowania zachodzi jedynie wówczas, gdy zaistnieje jedna z enumeratywniewyliczonych ustawowych podstaw wymienionych w Kodeksie postępowania cywilnego. Można żądać wznowienia postępowania:
1. z powodu nieważności postępowania – jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osobanieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przeduprawomocnieniem się wyroku nie mogła domagać się wyłączenia;
2. z powodu nieważności postępowania – jeżeli strona nie miała zdolności sądowejlub procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszeniaprzepisów prawa była obiektywnie pozbawiona możności działania; nie można jednak żądaćwznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lubbrak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonaneczynności procesowe;
3. w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego zKonstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie któregozostało wydane orzeczenie;
4. gdy wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo naskazującym wyroku karnym, następnie uchylonym;
5. jeżeli wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa – jednakże jedynie wówczas, gdyczyn został ustalony prawomocnym wyrokiem skazującym, chyba że postępowanie karne niemoże być wszczęte lub zostało umorzone z innych przyczyn niż brak dowodów;
6. w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych,które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać wpoprzednim postępowaniu;
7. w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku dotyczącego tego samego stosunkuprawnego;
8. jeżeli na treść wyroku miało wpływ postanowienie niekończące postępowania w sprawie,wydane na podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny zaniezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, uchylone lubzmienione z uwagi na uznanie przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją,ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawiektórego zostały wydane.
Na wyżej wymienionych podstawach możliwe jest także wznowienie postępowanianieprocesowego. Jednakże w postępowaniu nieprocesowym uczestnik postępowania możeżądać wznowienia jedynie wtedy, gdy postanowienie kończące postępowanie nie może byćzmienione lub uchylone w innym trybie. Przepisy regulujące poszczególne postępowanianieprocesowe często bowiem przewidują specjalne tryby zmiany prawomocnychpostanowień. Zainteresowany, który nie był uczestnikiem postępowania zakończonegoprawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy, może żądać wznowieniapostępowania, jeżeli postanowienie to narusza jego prawa. W takim wypadku stosuje sięprzepisy o wznowieniu postępowania z powodu pozbawienia możności działania.
Skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym. Termin ten liczy się od dnia,w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, z reguły za datę tę przyjmuje siędzień wydania orzeczenia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub braknależytej reprezentacji – od dnia, w którym strona lub uczestnik dowiedział się o orzeczeniu.W sytuacji określonej w pkt. 3, skargę o wznowienie wnosi się w terminie 3 miesięcy oddnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli w chwili wydaniaorzeczenia Trybunału Konstytucyjnego orzeczenie, które chcemy zaskarżyć, nie było jeszczeprawomocne na skutek wniesienia środka odwoławczego, który został następnie odrzucony,termin biegnie od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu, a w wypadku wydania gona posiedzeniu jawnym – od dnia ogłoszenia tego postanowienia. Jednakże po upływie lat 5od uprawomocnienia się wyroku nie można żądać wznowienia, z wyjątkiem wypadku, gdystrona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana.
Do wznowienia postępowania z przyczyn wskazanych w pkt. 1-3 właściwy jest sąd, którywydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów różnych instancji,właściwy jest sąd instancji wyższej. Do wznowienia postępowania na pozostałychpodstawach właściwy jest sąd, który ostatnio orzekał co do istoty sprawy.
Skarga o wznowienie powinna czynić zadość warunkom pozwu (w tym być opłacona) orazzawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, podstawę wznowienia i jej uzasadnienie,okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi oraz wniosek ouchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia.
Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lubnieopartą na ustawowej podstawie. Na to postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Jeżeli skarga zostanie wniesiona prawidłowo, sąd rozpozna sprawę na nowo w granicach,jakie zakreśla podstawa wznowienia i stosownie do okoliczności bądź oddali skargę owznowienie (jeżeli nie będzie podstaw do wznowienia) bądź uwzględniając ją, zmienizaskarżone orzeczenie albo je uchyli i w razie potrzeby odrzuci pozew lub umorzypostępowanie
Konieczne jest wyjaśnienie, że wniesienie skargi o wznowienie nie tamuje wykonaniazaskarżonego wyroku. Jednakże, na wniosek strony, w razie uprawdopodobnienia, żeskarżącemu grozi niepowetowana szkoda, sąd może wstrzymać wykonanie wyroku, chyba żestrona przeciwna złoży odpowiednie zabezpieczenie.
Na wniosek skarżącego, uchylając lub zmieniając wyrok, w orzeczeniu kończącympostępowanie w sprawie sąd orzeka o zwrocie spełnionego lub wyegzekwowanegoświadczenia lub o przywróceniu stanu poprzedniego. Nie wyłącza to możliwości dochodzeniaw osobnym procesie, także od Skarbu Państwa, naprawienia szkody poniesionej wskutekwydania lub wykonania wyroku.
Wznowienie postępowania karnego
Wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania sądowego możliwe jest na wniosekstrony lub z urzędu, jeżeli:
– w związku z postępowaniem dopuszczono się przestępstwa, a istnieje uzasadnionapodstawa do przyjęcia, że mogło to mieć wpływ na treść orzeczenia,
- po wydaniu orzeczenia ujawniają się nowe fakty lub dowody nie znane przedtem sądowi,wskazujące na to, że:
a) skazany nie popełnił czynu, albo czyn jego nie stanowił przestępstwa lub nie podlegałkarze,
b) skazano go za przestępstwo zagrożone karą surowszą, albo nie uwzględniono okolicznościzobowiązujących do nadzwyczajnego złagodzenia kary, albo też błędnie przyjętookoliczności wpływające na nadzwyczajne obostrzenie kary,
c) sąd umorzył lub warunkowo umorzył postępowanie karne błędnie przyjmując popełnienieprzez oskarżonego zarzucanego mu czynu (art. 540 § 1 k.p.k).
Zgodnie z art. 540a Kodeksu postępowania karnego, postępowanie sądowe zakończoneprawomocnym orzeczeniem można wznowić, jeżeli:
- skazany, wobec którego zastosowano nadzwyczajne złagodzenie kary lub warunkowezawieszenie jej wykonania nie potwierdził w postępowaniu karnym ujawnionych przez siebieinformacji,
- uchylono lub istotnie zmieniono treść prawomocnego wyroku, z powodu którego umorzonopostępowanie, jeśli orzeczenie wobec oskarżonego kary byłoby oczywiście niecelowe zewzględu na rodzaj i wysokość kary prawomocnie orzeczonej za inne przestępstwo,
W kwestii wznowienia postępowania orzeka sąd okręgowy, zaś wznowienia postępowaniazakończonego orzeczeniem sądu okręgowego – sąd apelacyjny. Sąd orzeka w składzie trzechsędziów.
Wniosek o wznowienie postępowania, jeżeli nie pochodzi od prokuratora, powinien byćsporządzony i podpisany przez adwokata albo radcę prawnego.
Żródło: http://www.codziennikprawny.pl
