Zrzeczenie się dziedziczenia między spadkobiercą ustawowym a przyszłym spadkodawcą powinno zostać zawarte u w formie aktu notarialnego. Forma ta jest zastrzeżona pod rygorem nieważności. Wynika to z art. 1048 zd. 2 w powiązaniu z art. 78 par. 2 zd. 1 Kodeksu cywilnego (dalej: K.c.). W dyspozycji zawartej w art. 78 par. 2 zd. 1 K.c. czytamy: Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną forme szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna.
Procedura
W kancelarii notarialnej powinni stawić się strony:
1) spadkobierca ustawowy np. jedno z małzonków, ich syn lub córka,
2) przyszły spadkodawca np. drugie z małżonków, ojciec lub matka.
Tożsamość stron notariusz ustala na podstawie ich dowodów osobistych. Zostaje wtedy sporządzona umowa zrzeczenia się dziedziczenia. W treści niniejszej umowy notariusz zawiera zapis, w którym przykładowo syn zrzeka się dziedziczenia po swoim ojcu, na co ojciec wyraża zgodę. Akt taki zostaje odczytany, przyjęty i podpisany.
Przykłady
1. Jan K. wie o tym, że jego matka posiada długi w kilku bankach. Za jej zgodą zrzeka się dziedziczenia po niej. Nie chce bowiem po jej śmierci spłacać powstałego zadłużenia. W tym celu udaje się wraz z matką do kancelarii notarialnej, gdzie zostaje sporządzona umowa zrzeczenia się dziedziczenia.
2. Adam W. jest ojcem dwojga dzieci. Dysponuje dwupokojowym mieszkaniem własnościowym na jednym z krakowskich osiedli. W celu uniknięcia sporu w kwestii komu przypadnie to mieszkanie po jego śmierci i jak to będzie z dochodzeniem zachowku, jego córka za zgodą ojca w akcie notarialnym zrzeka się dziedziczenia po nim.
Koszt sporządzenia aktu notarialnego
Koszt sporządzenia notarialnej umowy zrzeczenia się dziedziczenia ponosi spadkobierca ustawowy ten, który zrzeka się dziedziczenia po jednym ze swoich rodziców. Taksa notarialna ustalona na podstawie par. 16 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej - Dz.U. z 2004 r., nr 148, poz. 1564 (dalej: rozporządzenie) wynosi maksymalnie 200 zł. Co ważne, jeżeli umowa notarialna zostanie sporządzona poza kancelarią notarialną, wówczas wynagrodzenie za czynności notarialne, wynosi dodatkowo:
- w porze dziennej - 50 zł,
- w porze nocnej oraz w dni wolne od pracy - 100 zł za każdą godzinę niezbędna do dokonania tej czynności od opuszczenia kancelarii do powrotu.
Za porę dzienną liczy się czas między godz. 8.00 a 20.00 ( par. 17 rozporządzenia).
Dochodzi do tego jeszcze 23 % VAT od dokonanej czynności notarialnej.
Ważne!
Zrzeczenie się dziedziczenia może zostać uchylone za życia spadkodawcy. Zezwala na to art. 1050 K.c. Musi mieć ono formę aktu notarialnego.
Dziedziczenie ustawowe
Zrzeczenie się dziedziczenia za życia przyszłego spadkodawcy obejmuje dziedziczenie z ustawy ( art. 931- 932 K.c.) a nie z testamentu (uchwała SN z dnia 15 maja 1972 r., III CZP 26/72).
Zobacz:
TYTUŁ II. DZIEDZICZENIE USTAWOWE
W przypadku dziedziczenia testamentowego spadkobierca może przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi osoby zmarłej (przyjęcie proste), bądż przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza lub spadek odrzucić ( art. 1012 K.c.). Z art. 1015 par. 1 K.c. spadek można odrzucić w w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.
Zobacz:
Jaka jest różnica między zrzeczeniem się dziedziczenia a odrzuceniem spadku?
Podstawa prawna:
- art. 78, art. 931-932, art. 1012, art. 1015 par. 1, art. 1048, art. 1050 Kodeksu cywilnego,
- par. 16 - 17 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz.U. z 2004 r., nr 148, poz. 1564)
Stan prawny na 28 kwietnia 2013 roku
