Aby odpowiedzieć na pytanie „co to jest weksel?” należy odwołać się do
powszechnie akceptowanego stanowiska doktryny oraz judykatury. Dopiero w
oparciu o elementy tam wskazane można stworzyć jego opisową definicję.
Weksel jako papier wartościowy
W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że weksel jest papierem wartościowym. Oznacza to, że jego posiadanie jest warunkiem wykonywania wszelkich praw wekslowych. Najprościej rzecz ujmując – nie masz papieru, nie masz prawa. Zgubienie, utrata czy też zniszczenie weksla powodują jego umorzenie.
Niezbędne postanowienia weksla
Elementy, które powinien zawierać weksel są ściśle przez Prawo wekslowe określone – zarówno dla weksla trasowanego (art. 1 PrWeksl), jak i dla weksla własnego (art. 101 PrWeksl). Ich brak, poza nielicznymi wyjątkami, powoduje nieważność dokumentu.
Bezwarunkowe zapłacenie oznaczonej sumy pieniężnej
Jedną z cech charakterystycznych weksla jest to, że osoba, która zobowiązała się do zapłaty sumy wekslowej nie może odwołać tego zobowiązania. Musi dokonać spłaty wierzytelności na rzecz każdoczesnego posiadacza weksla.
Forma weksla
Prawo polskie nie przewiduje żadnej szczególnej formy dla wekslu. Może on być sporządzony na dowolnym papierze, zarówno odręcznie, jak i pismem maszynowym. Co bardzo ważne, podpisy na wekslu mogą być składane wyłącznie odręcznie.
Istota zobowiązania z weksla własnego
Weksel własny jest to papier wartościowy, w którym wystawca bezwarunkowo zobowiązuje się do zapłacenia sumy pieniężnej na rzecz posiadacza wekslu.
W typowym stosunku wekslowym tego rodzaju występują dwa podmioty: wystawca i remitent. Wystawcą jest osoba, która weksel wystawia i bezwarunkowo zobowiązuje się do zapłacenia sumy pieniężnej. Remitent jest natomiast osoba, na rzecz której ta zapłata ma być dokonana - jest on wierzycielem wekslowym. W odróżnieniu od zobowiązania wynikającego z weksla trasowanego nie występuje tu trasat, czyli osoba, którą wystawca zobowiązuje do zapłaty sumy wekslowej. Dłużnikiem wekslowym jest sam wystawca.
Obligatoryjne elementy weksla własnego
Zgodnie z art. 101 PrWeksl, weksel
własny powinien zawierać:
1) nazwę "weksel" w samym
tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;
2) przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;
3) oznaczenie terminu płatności;
4) oznaczenie miejsca płatności;
5) nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;
6) oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu;
7) podpis wystawcy wekslu.
Nie będzie uważany za weksel własny dokument, któremu
brak jednej z wyżej wymienionych cech z następującymi wyjątkami:
- w braku osobnego oznaczenia, miejsce
wystawienia wekslu uważa się za miejsce płatności, a także za miejsce
zamieszkania wystawcy;
- weksel własny, w którym nie oznaczono
miejsca wystawienia, uważa się za wystawiony w miejscu, podanem obok nazwiska
wystawcy (art. 102 PrWeksl).
Do wekslu własnego stosuje się przepisy o wekslu trasowanym, o ile z istotą wekslu własnego nie zostają w sprzeczności i dotyczą w szczególności:
1) indosu (art. 11-20 PrWeksl);
2) płatności (art. 33-37 PrWeksl);
3) zapłaty (art. 38-42 PrWeksl);
4) zwrotnego poszukiwania spowodu niezapłacenia (art. 43-50, 52-54 PrWeksl);
5) zapłaty przez wyręczenie (art. 55, 59-63 PrWeksl);
6) odpisów (art. 67 i 68 PrWeksl);
7) zmian (art. 69 PrWeksl);
8) przedawnienia (art. 70 i 71 PrWeksl);
9) dni świątecznych, obliczania terminów i zakazu dni ulgowych (art. 72, 73 i 74 PrWeksl);
10) sposobu uwierzytelniania podpisów osób niepiśmiennych lub niemogących pisać (art. 75 PrWeksl);
11) roszczenia z tytułu niesłusznego zbogacenia (art. 76 PrWeksl);
12) kolizji ustaw (art. 77-80 i 82-84 PrWeksl);
13) weksli zaginionych (art. 96-100 PrWeksl).
Dalsze przykłady analogicznego stosowania przepisów o wekslu trasowanym zawierają kolejne zdania art. 103 PrWeksl.
