Na podstawie art.117 par. 2 Kodeksu postępowania cywilnego ( K.p.c.) ustanowienie adwokata z urzędu jest niezależne od tego, czy strona posiada zwolnienie w całości lub w części od kosztów sądowych lub jest ustawowo zwolniona od kosztów sądowych ( np. w sprawie o alimenty, o ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane).
Wniosek do sądu
Zgodnie z art. 117 par. 4 K.p.c. wniosek o ustanowienie pełnomocnika procesowego zgłasza się w sądzie w którym sprawa ma być wytoczona lub się toczy. Stosowny wniosek można złożyć przykładowo jeszcze przed wniesieniem pozwu. Co istotne, należy w nim wtedy zaznaczyć, że pozew dopiero zostanie wniesiony. Można również wniosek o przyznanie pełnomocnika procesowego zamieścić w składanym pozwie lub w odpowiedzi na pozew.
Wniosek można złożyć osobiście w biurze podawczym sądu i poprosić o potwierdzenie na kopii daty jego wpływu. Można go również przesłać do sądu jako list polecony za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
We wniosku do Prezesa Sądu o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w sprawie cywilnej należy:
1) podać miejscowość i datę;
2) oznaczyć wnioskodawcę (imię, nazwisko, adres, PESEL);
3) oznaczyć adresata: Sąd Rejonowy/Okręgowy Wydział Cywilny w ……………;
4) podać sygnaturę akt sprawy (jeżeli została nadana);
4) podać tytuł wniosku: Wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu;
5) uzasadnić wniosek;
6) dołączyć załączniki, które potwierdzają trudną sytuację materialną wnioskodawcy.
Ważne!
Wniosek należy własnoręcznie i czytelnie podpisać.
Zobaczmy fragment przykładowego wniosku
…….., 2013 - ……-……..
Sąd Rejonowy Wydział Cywilny
w ……………………...
ul. ……………………..
00-000…………………
Wnioskodawca:
.......................................
(imię i nazwisko)
.......................................
(adres zamieszkania)
.......................................
(PESEL)
Sygn.akt: …………
Wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu
Na podstawie art.117 par. 2 K.p.c. wnoszę o ustanowienie dla mnie pełnomocnika z urzędu do postępowania w sprawie o sygnaturze ………... toczącej się w Sądzie Rejonowym Wydział I Cywilny w ……………………………… w sprawie o sygnaturze ................................ .
Uzasadnienie
………………………………………………………………………………………………….
Zobacz:
Wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu - wzór
W uzasadnieniu wniosku należy wykazać, że strona strona nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. W uzasadnieniu można napisać, że wnioskodawca nie ma doświadczenia, ponieważ nie miał do tej pory styczności z sądem. Należy również przedstawić sytuację rodzinną: napisać o źródłach utrzymania siebie i członków rodziny (wynagrodzenie za pracę, renta, emerytura, zasiłek dla bezrobotnych, zasiłki z pomocy społecznej), jeżeli ktoś rodzinie choruje również należy to wskazać.
Załączniki
Wniosek powinien być potwierdzony odpowiednimi dokumentami. W zależności od opisanej sytuacji wnioskodawcy i jego rodziny załącznikami będą:
1) zaświadczenie o dochodach własnych;
2) zaświadczenie z PUP o pozostawaniu w ewidencji osób bezrobotnych z prawem do zasiłku;
3) zaświadczenie z PUP o pozostawaniu w ewidencji osób bezrobotnych bez prawa do zasiłku;
4) zaświadczenie o dochodach współmałżonka;
5) zaświadczenie z OPS o korzystaniu z pomocy społecznej;
6) decyzja administracyjna ZUS o przyznaniu emerytury lub renty;
7) kserokopia PIT za rok ubiegły;
8) zaświadczenie z Urzędu Miasta i Gminy o posiadaniu lub nieposiadaniu nieruchomości;
9) wyciąg z rachunku bankowego za ostatnie 3 miesiące.
Oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku i dochodach
Do wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu należy dołączyć także formularz oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i źródłach utrzymania osoby fizycznej ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu cywilnym. Można go otrzymać w sądzie lub bezpłatnie pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości: http://bip.ms.gov.pl/pl/formularze.
Stanowisko NSA
W sprawie o przyznanie pomocy prawnej z urzędu istotne jest przedstawienie sytuacji materialnej osób, które są na utrzymaniu wnioskodawcy. Potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu Postanowienia wydanego dnia 16 marca 2011 r., sygn. akt I GZ 58/11 : „Zgodnie z art. 23 k.r.o. małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy oraz do współdziałania dla dobra rodziny. (...) W razie ustanowienia rozdzielności majątkowej, małżonkowie nadal obowiązani są do zaspokajania potrzeb rodziny. Wykazanie zatem sytuacji materialnej obojga małżonków, przynajmniej w zakresie wystarczającym do scharakteryzowania rzeczywistych możliwości płatniczych małżonka domagającego się dofinansowania z budżetu państwa, jest w postępowaniu w przedmiocie przyznania prawa pomocy konieczne”.
Opłaty
Wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu nie podlega opłacie. Sąd uwzględni go wtedy gdy jego zdaniem udział pełnomocnika (adwokat lub radca prawny) w sprawie będzie potrzebny i strona faktycznie nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia pełnomocnika w swojej sprawie.
Ważne!
Na odmowę ustanowienia adwokata lub radcy prawnego strona może wnieść zażalenie do sądu drugiej instancji. Zezwala na to przepis art. 394 par. 1 pkt 2 K.p.c. : Rozdział 2. Zażalenie
Sprawdż również:
Pełnomocnik z urzędu - dla kogo i kiedy?
Ustanowienie pełnomocnika z urzędu w sprawach cywilnych
Podstawa prawna:
- art.117 - 117[1] Kodeksu postepowania cywilnego
Stan prawny na 1 sierpnia 2013 roku
