redaktor 01 lipca 2016 Eksmisja sprawcy przemocy w rodzinie ze wspólnego mieszkania - czy jest możliwa

Regulacja prawna

Zgodnie z art. 11a ust. 1 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tekst jedn.: Dz.U.2015.1390) jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania.

Eksmisja współmałżonka, może być orzeczona również przez sąd okręgowy w wyroku rozwodowym. W przypadku, gdy małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję. Stanowi o tym art. 58 par. 2 zdanie pierwsze i drugie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO).

W świetle art. 17 Ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. 2014.150)  prawo do lokalu socjalnego oraz zakaz eksmisji w okresie zimowym nie przysługuje  osobie, która m.in. stosuje przemocy w rodzinie. Nakazując opróżnienie lokalu z niniejszych powodów sąd w wyroku wskazuje te powody.

Z art. 25d.pkt 1  niniejszej ustawy prawo do tymczasowego pomieszczenia tj.  lokalu, który osoba eksmitowana może zajmować tymczasowo do 3 miesięcy nie przysługuje dłużnikowi jeżeli z tytułu wykonawczego wynika, że nakazanie opróżnienia lokalu zostało orzeczone z powodu stosowania przemocy w rodzinie.

Wniosek o eksmisję członka rodziny

Eksmisja osoby stosującej przemoc w rodzinie z  lokalu  który zajmuje wspólnie z  osobą lub osobami  doświadczającymi przemocy wszczynana jest na wniosek.

Osoba wobec której małżonek, konkubent albo pełnoletnie dziecko dopuszcza się aktów przemocy może złożyć do sądu wniosek o jego eksmisję.  W przypadku małżonków nie trzeba od razu składać pozwu rozwodowego z orzeczeniem wyłącznej winy pozwanego (alkoholizm), ani też pozwu o separację.

Wniosek o eksmisję osoby stosującej przemoc w rodzinie  należy kierować do Sądu Rejonowego Wydział Cywilny w okręgu którego mieszka  sprawca przemocy.

Należy w nim podać :

1) miejscowość i datę,

2) nazwę i adres sądu,

3) wartość przedmiotu sporu,

4) oznaczenie wnioskodawcy (imię, nazwisko, adres osoby doznającej przemocy w rodzinie, PESEL),

5) oznaczenie uczestnika postępowania (imię, nazwisko, adres sprawcy przemocy w rodzinie),

6) tytuł wniosku : Wniosek o nakazanie przez sąd sprawcy przemocy w rodzinie opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania,

7) określenie żądania : nakazanie przez sąd sprawcy przemocy w rodzinie  opuszczenia wspólnego mieszkania ,

8) uzasadnienie wniosku,

9) dowody na okoliczności podane we wniosku,

10) podpis wnioskodawcy,

11) załączniki (dowody na potwierdzenie faktów wskazanych  we wniosku, odpis wniosku, odpis załączników)

Właściwość sądu

Wniosek o nakazanie sprawcy przemocy opuszczenia mieszkania należy kierować do sądu rejonowego wydzial cywilny, w okręgu którego mieszka wnioskodawca (art. 507, art. 508 par. 1 K.p.c.)

Wartość przedmiotu sporu -  trzymiesięczny czynsz najmu mieszkania, a jeżeli do lokalu przysługuje inne prawo niż najem będzie to suma odpowiadająca czynszowi najmu dla danego rodzaju lokalu .

Określenie żądania (przykład)

1) nakazanie przez sąd sprawcy przemocy w rodzinie  opuszczenia wspólnego mieszkania,

2) dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków : .................................. (imiona, nazwiska, adresy) na okoliczność występowania przemocy domowej,

3) zasądzenie od uczestnika postępowania  kosztów postępowania , w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadnienie wniosku

W uzasadnieniu wniosku należy podać oraz udokumentować:

1. Informacje dotyczące stron np. czy są małżeństwem, czy posiadają i wspólnie wychowują dzieci (wiek),

2.  Status  lokalu zajmowanego przez wnioskodawcę i uczestnika postępowania, czyli kto jest  najemcą albo właścicielem  mieszkania. Dowód: np. umowa najmu lokalu - mieszkanie  komunalne, mieszkanie  spółdzielcze, mieszkanie własnościowe - wyciąg z księgi wieczystej nieruchomości.

3. Stan faktyczny sprawy, czyli od kiedy ma miejsce przemoc w rodzinie, jakie  występują  akty przemocy, oraz jakie są jej skutki dla rodziny sprawcy przemocy. Dowód: np. zeznania świadków (imiona, nazwiska, adresy), formularze Niebieskiej Karty, zaświadczenia lekarskie, zdjęcia, wiadomości tekstowe (smsy), filmiki z telefonu komórkowego, nagrania.

 Zobacz:

Wniosek o nakazanie przez sąd sprawcy przemocy w rodzinie opuszczenia wspólnego mieszkania - wzór

Opłata od wniosku

Wniosek o eksmisje podlega opłacie sądowej w kwocie 40 zł.

Wniosek o eksmisję współmałżonka w pozwie rozwodowym

W pozwie rozwodowym z wyłącznej winy pozwanego można  powód może żądać  eksmisji  małżonka (pozwany) z powodu dopuszczania się  aktów przemocy, co utrudnia dzielenie z nim wspólnego mieszkania i ujemnie wpływa na dzieci. Sąd nakaże eksmisję wtedy, gdy oboje małżonkowie mają  prawo do mieszkania , albo ma je małżonek, żądający eksmisji. Z art. 58 ust. 4 KRO sąd kieruje się wtedy potrzebami dzieci i małżonka, któremu powierzone zostało wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Ważne!

W Uchwałe z dnia 20 września 1990 r. , III CZP 53/90 SN uznał:

"Artykuł 58 § 2 zd. drugie k.r.o. ma zastosowanie tylko w sprawie o rozwód"

Przesłanki do orzeczenia eksmisji w wyroku rozwodowym

Przesłanki do orzeczenia eksmisji zostały określone w :

1)  wyroku Sądu Najwyższego (SN) z dnia 27 października 2006 roku,  I CSK 190/06, gdzie w jego uzasadnieniu SN wskazał: „Wzgląd na interes rodziny i potrzebę udzielenia ochrony małżonkowi, któremu druga strona uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie swoim rażąco nagannym postępowaniem, może wówczas przemawiać za ograniczeniem prawa majątkowego uprawniającego drugiego z małżonków do korzystania z mieszkania, przy zastosowaniu art. 58 § 2 KRO”.

2) wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 1997 roku, I CKN 329/97 zgodnie z którym „O zasadności zadania eksmisji małżonka na podstawie art. 58 § 2 zd. 2 KRO rozstrzyga nie tylko ocena stopnia naganności jego zachowanie się wobec drugiego z małżonków ale także wobec małoletnich dzieci, nad którymi władze rodzicielska powierza sąd drugiemu z małżonków”.

Zakaz eksmisji

Były małżonek nie może zostać wyeksmitowany z mieszkania lokatorskiego którego jest głównym najemcą.  Potwierdził to SN w Uchwale z dnia z dnia 23 lipca 2008 r., III CZP 73/08 : „W wyroku orzekającym rozwód nie można orzec eksmisji małżonka, któremu przysługuje lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, stanowiące jego majątek osobisty (art. 58 § 2 k.r.o.)”.

Uzasadnienie : „(...) żaden z obowiązujących przepisów prawa cywilnego nie uzasadnia dopuszczalności orzeczenia eksmisji uprawnionego do mieszkania, np. jego właściciela, przez osobę, której do przedmiotu żądania nie przysługuje jakikolwiek tytuł prawny. Nie ma natomiast przeszkody do orzeczenia w wyroku rozwodowym eksmisji z mieszkania stanowiącego przedmiot wspólności ustawowej.

W Uchwale z dnia 27 kwietnia 1977 r. , III CZP 16/77 SN wskazał:  „Rozwiedziony małżonek nie jest legitymowany do żądania eksmisji z mieszkania funkcyjnego byłego współmałżonka, któremu mieszkanie zostało przydzielone".

Z uzasadnienia: „(...) Przyjęcie możliwości orzeczenia w drodze sądowej eksmisji pracownika z przydzielonego mu mieszkania funkcyjnego, na skutek powództwa jego byłego małżonka nie mającego uprawnień najemcy, przekreślałoby cel przydziału takiego mieszkania. Skoro mieszkanie funkcyjne przydzielone jest pracownikowi z uwagi na charakter jego pracy i na czas jej wykonywania, to przede wszystkim zakład pracy powinien decydować o tym, czy pracownik ma prawo zajmowania takiego lokalu”.

Przeczytaj również:

Eksmisja małżonka w wyroku rozwodowym

Opłata od wniosku

Wniosek o eksmisję drugiego małżonka nie jest objęty opłatą  od wniesienia powództwa o rozwód. Podlega on oddzielnej opłacie w wysokości 40 zł.

Wniosek o eksmisję jest skuteczny z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.

Podstawa prawna:

- art. 11a ust. 1 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tekst jedn.: Dz.U.2015.1390) ,

- art. 58 par. 2 zd. 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego

Stan prawny na 30 czerwca 2016 roku