Cel rekompensaty publicznej
W przypadku, gdy UOKiK stwierdzi, że przedsiębiorca naruszył zbiorowe interesy konsumentów, wtedy w wydanej decyzji nakłada na niego karę finansową, a także może zastosować rekompensatę publiczną tj. środki, które mają na celu usunięcie skutków bezprawnej praktyki wobec konsumentów lub przyjąć od przedsiębiorcy zobowiązanie do podjęcia takich działań.
Zdaniem Wiceprezesa UOKiK rekompensata publiczna stosowana przez Urząd „ma celu trwale eliminowanie zjawisk antykonsumenckich. (...) Spełnia ona nie tylko funkcję represyjną, bowiem wymaga od przedsiębiorcy poniesienia kosztów, ale również powoduje, że konsumenci uzyskują bezpośrednie korzyści wypływające z naszych decyzji”.
Przykładem rekompensaty publicznej może być:
1) zwrot pieniędzy konsumentom,
2) uzyskanie darmowego dostępu do nowego kanału telewizyjnego,
3) możliwość odzyskania składki ubezpieczeniowej.
Pogląd Sądu Najwyższego
W uzasadnieniu Postanowienia z dnia 23 kwietnia 2015 r., w sprawie o sygn. akt III SK 61/14 Sąd Najwyższy wyraził następujący pogląd: „W przypadku praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów przybierających postać nieuczciwych praktyk rynkowych nałożenie obowiązku publikacyjnego służy, w ocenie Sądu Najwyższego usunięciu takich skutków, gdyż pozwala dotrzeć do konsumentów z informacją o dopuszczeniu sie przez przedsiębiorcę nieuczciwej praktyki. (...).
(...) Jak trafnie wskazano w uzasadnieniach wyroków Sądu Apelacyjnego w Warszawie oraz Sądu Okręgowego w Warszawie, rozpowszechnienie decyzji pełni funkcje wychowawcza wobec konsumentów oraz funkcję prewencyjną wobec innych przedsiębiorców (...).
Urząd skorzystał z rekompensaty publicznej w 2015 r.
1. Została wydana decyzja nr RBG-13/2015 w sprawie Alior Banku, gdzie wątpliwości wzbudziły reklamy Pożyczka z BIK PASS-em i Pożyczka na prezenty i nie tylko. Jak zauważył Urząd, mówiła ona o udzielaniu kredytu bez zabezpieczeń, tymczasem zgodnie z regulaminem bank takiego zabezpieczenia wymagał - była nim umowa ubezpieczenia. Spółka listownie poinformuje konsumentów o decyzji UOKiK oraz o możliwości rezygnacji z zawartego ubezpieczenia i zwrotu całości składki ubezpieczeniowej. Na stronie internetowej przedsiębiorcy i w oddziałach banku zostanie umieszczone oświadczenie o wprowadzaniu klientów w błąd.
2. UOKiK wydał decyzję w sprawie spółki T-Mobile (Decyzja nr DDK – 28/2015) w której stwierdził, że operator naruszył zbiorowe interesy konsumentów, podwyższając abonament o 5 zł bez możliwości rozwiązania umowy przez konsumenta w razie braku akceptacji nowych warunków.
Urząd oprócz kary finansowej nałożył na przedsiębiorcę rekompensatę publiczną plus obowiązek informacyjny. Przedsiębiorca ma zwrócić każdemu konsumentowi, który dostał informację o jednostronnej zmianie wysokości abonamentu, powinien 65 zł tytułem rekompensaty. Decyzję Urzędu ma opublikować na swojej stronie internetowej.
3. Decyzją nr DDK 30/2015 Urząd zobowiązał Multimedia Polska do rekompensaty publicznej. Na stronie Urzędu czytamy: „W ramach rekompensaty publicznej byli abonenci spółki, którzy w związku ze zmianami programowymi rozwiązali umowę i zwrócili przedsiębiorcy ulgę przyznaną za zawarcie umowy na czas określony otrzymają zwrot pobranych kwot. Aktualni abonenci dotknięci zmianami programowymi zostaną poinformowani za pośrednictwem listów poleconych oraz strony internetowej operatora o przysługującym im prawie do rozwiązania umowy bez ponoszenia kosztów, gdy operator jednostronnie zmienia ofertę programową. Na przedsiębiorcę została nałożona kara finansowa w wysokości ponad 4,81 mln zł.”
... oraz korzysta z niej w roku 2016
1. Pod koniec grudnia 2014 roku. Urząd sprawdził procedury związane z rozpatrywaniem przez Getin Noble Bank reklamacji oraz terminy udzielania odpowiedzi. Postępowanie UOKiK, wykazało, że bank przekraczał czas na rozpatrzenie reklamacji. - Długotrwałe rozpatrywanie reklamacji narusza dobre obyczaje. Kodeks Etyki Bankowej oraz postanowienia w zawieranych przez bank umowach wyraźnie wskazywały, że czas na udzielenie odpowiedzi na reklamację nie powinien przekroczyć 30 dni. Bank jednak nie dotrzymywał tych terminów – mówi Marek Niechciał, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Zgodnie z Decyzją nr DDK 17/2016 z 18 lipca 2016 r. Getin Noble Bank odda 100 zł tym klientom, którym nie udzielił w terminie odpowiedzi na złożoną reklamację w latach 2012-2014. Prezes Urzędu przyjął zobowiązanie przedsiębiorcy zawierające rekompensatę publiczną, aby usunąć skutki niekorzystnej praktyki.
2. Postępowanie przeciwko operatorowi telekomunikacyjnemu UPC zostało wszczęte w styczniu 2015 roku na podstawie doniesień medialnych oraz skarg konsumentów. Wątpliwości Urzędu wzbudził sposób podwyższenia ceny za dostęp do Internetu o 7 zł miesięcznie. Nowy abonament zaczął obowiązywać 1 grudnia 2014 roku.
Prezes UOKiK stwierdził, że spółka UPC bezprawnie poinformowała konsumentów o zmianie wysokości abonamentu za dostęp do Internetu. W umowach zawartych z konsumentami zabrakło klauzuli modyfikacyjnej, która powinna wskazywać kiedy i w jakiej sytuacji cena może ulec zmianie. - W takiej sytuacji UPC nie powinno jednostronnie zmieniać umów. Praktyka przedsiębiorcy narusza dobre obyczaje, gdyż podwyżka uzależniona była wyłącznie od woli operatora. Konsument mógł płacić wyższą cenę lub wypowiedzieć umowę, nie miał możliwości korzystania z dotychczasowej oferty – tłumaczy Marek Niechciał, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Aby wyeliminować skutki niekorzystnej praktyki, Urząd skorzystał z tzw. rekompensaty publicznej. Gdy decyzja UOKiK będzie prawomocna, to w jej wyniku, abonenci otrzymają zwrot za każdy opłacony miesiąc aż do czerwca 2016 r. Przykładowo: jeżeli konsument uiszczał wyższą kwotę od grudnia 2014 r. do czerwca 2016 r., to powinien otrzymać 133 zł. UPC poinformuje o tym konsumentów. Sentencja decyzji ma zostać opublikowania w dzienniku ogólnopolskim oraz na stronie internetowej przedsiębiorcy. Na UPC nałożono także karę finansową 817 640 zł za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Decyzja nie jest ostateczna, przysługuje od niej odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Decyzja nr RBG - 5/2016 z dnia 29 lipca 2016 r.).
Źródło: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów - https://uokik.gov.pl/aktualnosci.php?tag=rekompensata%20publiczna
