Na prawo nieruchomości składają się akty prawne, które regulują między innymi wszystkie aspekty związane z ewidencją czy obrotem nieruchomościami.
Prawo budowlane
Prawo budowlane jest najważniejszym aktem prawnym regulującym zagadnienia związane z budową, nadzorem, projektowaniem, utrzymaniem i rozbiórką obiektów budowlanych. Zawiera także zapisy związane z oddawaniem obiektów do użytkowania, sposobem uzyskiwania pozwolenia na budowę, miejscem realizacji inwestycji czy postępowaniem w wypadku katastrofy budowlanej.
Ustawa o gospodarce nieruchomościami
Ustawa o gospodarce nieruchomościami reguluje między innymi zasady pierwokupu nieruchomości, scalania i podziału nieruchomości, wyceny, gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa, wywłaszczania oraz działalności zawodowej, której przedmiotem jest gospodarowanie nieruchomościami.
Ustawa o księgach wieczystych i hipotece
Prawo nieruchomości obejmuje również ustawę o księgach wieczystych i hipotece, która reguluje między innymi zasady prowadzenia ksiąg wieczystych, zasady funkcjonowania Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych, a także zasady ustanawiania hipoteki, ochrony hipoteki, przenoszenia wierzytelności hipotecznej oraz zasady ustanawiania hipoteki przymusowej.
Prawo nieruchomości a księgi wieczyste
Księgi wieczyste to podstawowe źródło, na podstawie którego można określić stan prawny nieruchomości. Rejestry ksiąg wieczystych prowadzone są przez odpowiednie dla danego regionu wydziały wieczystoksięgowe sądów rejonowych. Prawa zawarte w księgach powinny odzwierciedlać stan faktyczny, jednak przed zakupem lub dzierżawą nieruchomości dobrze jest zweryfikować tę zgodność. W ten sposób można wyeliminować ryzyko powstania komplikacji z kredytem hipotecznym bądź sprzedażą nieruchomości. Należy pamiętać o tym, iż prawo do nieruchomości ujawnione w księdze wieczystej ma pierwszeństwo przed prawem nieujawnionym.
W Kodeksie postępowania cywilnego znajdują się przepisy dotyczące postępowania wieczystoksięgowego. Między innymi dotyczą one spraw w postępowaniach wieczystoksięgowych, dokonywania wpisów w księgach wieczystych, dokumentów stanowiących podstawę wpisu w księdze wieczystej oraz samego zakładania ksiąg wieczystych.
Ewidencja gruntów i budynków
Ewidencja gruntów i budynków prowadzona jest w systemie informatycznym i stanowi integralną część Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego. Ewidencje gruntów i budynków prowadzą starostowie lub prezydenci miast na prawach powiatu, a na ich podstawie tworzone są raporty obrazujące między innymi rejestr gruntów, budynków, lokali i mapę ewidencyjną.
Prawo nieruchomości to nie tylko ustawy
Prawo nieruchomości składa się z wielu aktów prawnych, ale ich znajomość nie wystarczy do przeprowadzenia audytu prawnego nieruchomości w sposób prawidłowy i kompleksowy. Kluczowa jest również znajomość aktualnego orzecznictwa sądów, które interpretują przepisy zawarte w wyżej opisanych aktach prawnych. Z tego względu w przypadku jakichkolwiek wątpliwości związanych ze stanem prawnym nieruchomości warto skonsultować się ze specjalistą, który doradzi jak postępować w danym przypadku.
