Kontraktowanie z NFZ
Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na fakt, iż prywatna służba zdrowia może posiadać klika źródeł finansowania.
Do jednego z nich zaliczyć można finansowanie świadczeń zdrowotnych ze środków publicznych, gdzie rolę płatnika pełni Narodowy Fundusz Zdrowia (dalej jako „NFZ”). Kontraktowanie umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych umożliwia ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych[1]. Podstawą udzielania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków NFZ jest umowa o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawarta pomiędzy świadczeniodawcą a dyrektorem oddziału wojewódzkiego NFZ. Ustawa wprowadza zasadę równego traktowania świadczeniodawców ubiegających się o zawarcie umowy. Oznacza to, że bez względu na tryb ich powstania czy podmiotowość prawną, niezależnie od tego czy jest to przedsiębiorca czy samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej podmioty te winny być traktowane jednakowo. NFZ zatem nie ma możliwości ograniczenia kręgu podmiotów biorących udział w postępowaniu o zawarcie umowy ze względu na fakt czy świadczeniodawcy są podmiotami prywatnymi czy też publicznymi. Różnicowanie jednostek publicznych i prywatnych, biorących udział w postępowaniu, nie jest dopuszczalne nawet wówczas, gdy NFZ zaprasza do rokowań, bowiem ograniczenie może dotyczyć jedyne kwalifikacji zawodowych i technicznych niezbędnych do udzielania określonych świadczeń.
Zawarcie umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych w trybie konkursu ofert następuje po wybraniu przez komisję oferty zapewniającej ciągłość udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej, ich kompleksowość i dostępność oraz przedstawiającą najkorzystniejszy bilans ceny w odniesieniu do przedmiotu zamówienia. Przy czym w sytuacji, w której w konkursie ofert brało udział więcej niż jeden oferent, komisja jest zobowiązana, zgodnie z art. 142 ust. 7 ustawy do przeprowadzenia negocjacji z co najmniej dwoma oferentami w celu ustalenia liczby planowanych do udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej oraz ceny za udzielane świadczenie. Negocjacje wówczas poprzedzają wybór oferty.
Natomiast, w sytuacjach określonych w ustawie, zawarcie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej następuje po przeprowadzeniu rokowań, do których są zapraszane odpowiednie jednostki (zarówno publiczne jak i prywatne), które mogą udzielać świadczeń opieki zdrowotnej będących przedmiotem postępowania (tj. posiadają odpowiednie kwalifikacje merytoryczne oraz techniczne). Porównanie ofert złożonych przez świadczeniodawców następuje przy uwzględnieniu w szczególności ciągłości, kompleksowości, dostępności oraz jakości udzielanych świadczeń. A także kwalifikacji personelu, wyposażenia w sprzęt oraz aparaturę medyczną, oraz ceny i liczby oferowanych świadczeń opieki zdrowotnej przy uwzględnieniu kalkulacji kosztów.
Jak zatem widzimy podstawą zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej są możliwości jednostek, zarówno publicznych jak i prywatnych, związane z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi i technicznymi (dysponowanie odpowiednim sprzętem medycznym), a nie zaś podstawa funkcjonowania jednostek medycznych.
Jednak ze względu na fakt, iż NFZ jest jedynym, funkcjonującym na rynku, płatnikiem udzielonych świadczeń opieki zdrowotnej, ze środków budżetu państwa, ryzyko, prowadzenia prywatnej działalności jedynie w oparciu o te środki, jest dosyć spore. Szczególnie istotne problemy pojawiają się z tzw. „nadwykonaniami” czyli ilością świadczeń udzielonych przez podmioty medyczne ponad limit wynikający z umowy, za które NFZ z reguły odmawia płatności (wyjątek stanowią tutaj świadczenia udzielone w stanach nagłych, gdy zagrożone jest życie lub zdrowie). Istnieje jednak możliwość wystąpienia przeciwko NFZ na drogę sądową o zapłatę za tak udzielone świadczenia. Nie jest to oczywiście łatwe, przepisy bowiem nie sprzyjają świadczeniodawcą, jednak nie jest tez niemożliwe.
Obligacje – elastyczna forma pozyskania finansowania
Podmioty udzielające świadczeń medycznych mogą również finansować swoją działalność ze źródeł zewnętrznych. Możliwości tutaj jest wiele. Jedną z nich jest możliwość pozyskania kredytu czy zaciągnięcia pożyczki. Podmioty te, o ile mają osobowość prawną, mogą również pozyskać finansowanie poprzez emisję obligacji. Emisja obligacji jest dużo bardziej elastyczna niż zaciągnięcie kredytu bankowego. Dodatkowo emitent takich obligacji (a więc spółka prowadząca np. prywatny szpital) ma możliwość zabezpieczenia tych obligacji, np. na wierzytelnościach wynikających
z kontraktu z NFZ.
Sama emisja obligacji wymaga przygotowania dokumentacji prawnej, zgodnie z zapisami ustawy o obligacjach. Nie jest to jednak procedura na tyle skomplikowana by z założenia rezygnować z takiego sposobu finansowania prowadzonej działalności. W celu emisji obligacji emitent podjąć musi stosowną uchwałę, i będzie nią albo uchwała zarządu (w przypadku standardowych obligacji), lub uchwała walnego zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników (w przypadku gdy statut lub umowa spółki tak stanowi). Następnie konieczne staje się przygotowanie propozycji nabycia takich obligacji oraz wydanie obligatariuszom (czyli zainteresowanym nabyciem takich obligacji) dokumentu obligacji.
Całkowita odpłatność
Kolejną możliwością finansowania działalności prywatnego podmiotu medycznego jest całkowita odpłatność za udzielone świadczenia medyczne. W takim przypadku to pacjent sam opłaca swoje leczenie. Tzw. „całkowita odpłatność” stała się najbardziej popularną formą finansowania np. prywatnych gabinetów stomatologicznych, w których w znakomitej większości świadczenia opieki zdrowotnej finansowane są przez samych pacjentów.
Ubezpieczenia prywatne
Z roku na rok coraz bardziej popularne stają się prywatne ubezpieczenia zdrowotne lub abonamenty medyczne gwarantowane pracownikom przez pracodawcę. Jest to dość innowacyjna metoda rozliczania udzielonych świadczeń medycznych, oferowana jednakże coraz częściej przez znane towarzystwa ubezpieczeniowe. Ubezpieczenie takie, polegające na wnoszeniu comiesięcznie, często niewielkiej opłaty, gwarantuje ubezpieczonym, w zależności od wybranego pakietu, konsultacje medyczne ze specjalistami, udzielanie podstawowych świadczeń medycznych, a niekiedy także pobyt w szpitalu lub specjalistyczną opiekę. Podobnie jak w przypadku całkowitej odpłatności za udzielone świadczenia, dokonywanej przez pacjentów, tak i w przypadku ubezpieczeń zdrowotnych pacjent zyskuje pewność, iż zostanie udzielone mu świadczenie medyczne w sytuacji, w której będzie go potrzebował. Prywatna jednostka zaś uzyskuje gwarancję finansowania udzielanych świadczeń.
Podsumowanie
Prywatne podmioty lecznicze posiadają kilka możliwości finansowania udzielanych, przez nich, świadczeń zdrowotnych. Należą do nich finansowanie udzielanych świadczeń medycznych przez NFZ na podstawie łączących Świadczeniodawcę umów z NFZ, odpłatność świadczeń dokonywana przez pacjentów, a także finansowanie po przez prywatne ubezpieczenia zdrowotne pacjentów oraz abonamenty medyczne. Nie należy zapominać jednakże o możliwości pozyskania finansowania w drodze choćby emisji obligacji. Emisja obligacji ma niewątpliwie tą zaletę, że jest ona bardziej elastyczna niż np. pozyskanie finansowania w drodze zaciągnięcia kredytu. Ostatnio kilka podmiotów świadczących usługi medyczne wyemitowało obligacje, w celu sfinansowania swojej działalności inwestycyjnej, co więcej niektóre z tych obligacji są nawet notowane na Catalyst, co daje inwestorom dodatkową korzyść w postaci płynności tych instrumentów. Warunkiem pozyskania finansowania w taki sposób jest oczywiście dobry biznes plan dający możliwość wykupu takiego długu przez emitenta w określonym terminie wykupu, a w końcu – choć w zasadzie przede wszystkim - optymalnie dla emitenta przygotowana dokumentacja prawna takich obligacji. Wypełnienie obu tych warunków pozwala na zachowanie równowagi pomiędzy zabezpieczeniem sytuacji prawnej emitenta obligacji oraz sytuacji podmiotów nabywających takie obligacje,
czyli obligatariuszy.
Autor:
Joanna Mizińska, adwokat, partner Kancelaria GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie prawni sp.p.
Karolina Kornblit, aplikant radcowski, Kancelaria GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie prawni sp.p.
[1] Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (tekst jednolity z dnia 25 sierpnia 2008 r., Dz. U. nr 164, poz. 1027)
