Uzewnętrznienie to zgodnie z art. 12 ustawy o związkach zawodowych przybiera formę uchwały, co, do której ustawodawca nie stawia żadnych wymagań formalnych.
Drugim etapem utworzenia związku zawodowego jest uchwalenie statutu, który stanowi akt konstytucyjny związku. Ze względu na swoją doniosłość, statut związku powinien zawierać obligatoryjne, enumeratywnie wyliczone przez art. 13 informacje takie jak : nazwę[1] związku, siedzibę, zakres działania, cele i zadania, zasady nabywania członkostwa, strukturę organizacyjną, sposób reprezentowania związku, jego organy, źródła finansowania, zasady uchwalania lub zmiany statutu oraz sposób rozwiązania związku. Wraz z uchwaleniem statutu wymagane jest również wyłonienie spośród osób podejmujących uchwałę o utworzeniu związku komitetu założycielskiego w liczbie od 3 do 7 osób. Komitet założycielski jest organem tymczasowo zarządzającym sprawami związku[2] oraz reprezentującym nowo powstały związek a osoby wchodzące w jego skład ( maksymalnie 3 osoby wskazane przez komitet założycielski ) korzystają z ochrony przewidzianej w art.32 ust. 1 od chwili zawiadomienia pracodawcy o uchwale zarządu zakładowej organizacji związkowej wskazującej osoby podlegającej ochronę. ( wyrok SN z dnia 23 lutego 2005 r. III PK 77/04, OSNP 2005/21/331 ) Ochrona osób wskazanych przez komitet założycielski jest identyczna z ochroną, jaka służy członkom organu już zarejestrowanego związku ( uchwała SN z dnia 17 grudnia 1992r., I PZP 69/92, OSNCP 1993 z. 5 poz. 82 ) Obowiązkiem komitetu jest złożenie w ciągu 30 dni od powzięcia uchwały założycielskiej, wniosku o rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym, właściwym jest sąd rejonowy - wydział gospodarczy, ze względu na siedzibę podmiotu, którego dotyczy wpis. W przypadku uchybienia w/w 30-dniowego terminu zgodnie z art. 14 ZwZawU uchwała o utworzeniu związku traci moc. W następstwie utraty mocy tej uchwały zgodnie z poglądem judykatury traci również szczególną ochronę komitet założycielski ( teza wyr. SN z 13.02.1997r., I PKN 4/97, OSNAPiUS 1997, Nr 19, poz. 375 ) Analogiczna utrata ochrony następuje w przypadku nieuzupełnienia przez komitet założycielski braków formalnych zwróconego na mocy art. 130 KPC wniosku rejestrowego[3].
Pewnym ułatwieniem w stosunku do osób zakładających związek zawodowy jest zwolnienie z opłat sądowych postępowania w sprawach rejestracji. Zwolnienie to wprowadzone zostało w celu likwidacji barier ekonomicznych.
[1] W świetle orzecznictwa nazwa nowo rejestrowanego związku musi się wyraźnie odróżniać od nazw związków już zarejestrowanych (Postanowienie SN z 5 czerwca 1996r., I PR 1/96, OSNAPiUS 1997, Nr 12, poz. 243 oraz Postanowienie SN z 12 stycznia 1998r., I PKN 450/97, OSNAPiUS 1999, Nr 2, poz.58)
[2] W. Masewicz, op.cit. s. 24
[3] D. Cichocka, Czy założyciele związku zawodowego są chronieni przed zwolnieniami, GP 2007, nr 95
