Oczywiście w przypadku dziecka, które urodziło się w trakcie trwania
małżeństwa (lub w przeciągu 300 dni od jego ustania albo unieważnienia)
obowiązuje domniemanie, wynikające z art. 62 KRO. W związku z tym,
przyjmuje się, że ojcem dziecka jest mąż matki. Jest to domniemanie
wzruszalne, które można obalić za pomocą pozwu o zaprzeczenie ojcostwa.
Nie ma wątpliwości, że w przypadku zabiegu in-vitro nie zawsze mąż
matki jest biologicznym ojcem dziecka. Czy w takim razie nie ma prawnych
przeciwwskazań, by uznać pozew o zaprzeczenie ojcostwa?
Kwestią ta zajął się Sąd Najwyższy, który już w wyroku z dnia 27
października 1983 r. (sygn. III CZP 35/83) objął taką sytuację klauzulą
zasad współżycia, wynikającą z treści art. 5 K.C. Oznacza to, iż żądanie
zaprzeczenia ojcostwa, w sytuacji, gdy mąż matki wyraził zgodę na
sztuczną inseminacje może być odczytywana za działanie sprzeczne z
zasadami współżycia społecznego. Co za tym idzie, Sąd w powyżej opisanej
sytuacji mógłby oddalić powództwo.
Pozostaje problem wspomnianej zgody - zazwyczaj dokumentacja
medyczna przewiduje udzielenie zgody przez pacjentkę, a nie jej męża.
Sąd to rozstrzygnął, wskazując, że zgoda rzeczywista obejmuje m. in.
wspólne uczestnictwo w procesie leczenia bezpłodności, poddawanie się
różnorakim badaniom, poprzedzającym zabieg, zainteresowanie jego
przebiegiem itp.
Kwestię sprzeczności z zasadami współżycia społecznego dopełnia
fakt, że w razie zaprzeczenia ojcostwa męża matki, dziecko, z uwagi na
pełną anonimowość dawcy nasienia i procedury z tym związane, pozostanie
bez ojca. Trudno zresztą oczekiwać, że dawca materiału genetycznego
byłby w jakimkolwiek stopniu zainteresowaniu w partycypowaniu w
wychowaniu i utrzymaniu dziecka.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę, że Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy
kieruje się zasadą nadrzędnego dobra rodziny, w związku z tym
prawda obiektywna ma inny wymiar i znaczenie, niż w innych sprawach
(np. w sprawach z zakresu prawa spółek czy umów).
