Przytoczony przepis stanowi jednoznaczną podstawę do wyłączenia wspólnika mniejszościowego ze spółki z o.o. przez wszystkich pozostałych. Jednocześnie ustawodawca przewiduje możliwość przyznania w umowie spółki prawa wystąpienia z powództwem także mniejszej liczbie wspólników, jeżeli ich udziały stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego. Z powyższego wynika, że rozstrzygające dla możliwości wniesienia pozwu o wyłączenie wspólnika jest posiadanie więcej niż połowy kapitału zakładowego. Należy przy tym bezwzględnie pamiętać, że zgodnie z art. 266 § 3 KSH, udziały wspólnika wyłączonego muszą być przejęte przez wspólników lub osoby trzecie i to za cenę ustaloną przez sąd na podstawie rzeczywistej ich wartości w dniu doręczenia pozwu. Tym samym, jeżeli w określonym w wyroku terminie kwota przejęcia nie zostanie uiszczona lub złożona do depozytu sądowego, orzeczenie o wyłączeniu stanie się bezskuteczne.
Podmiot uprawniony do wniesienia powództwa
Legitymacja czynna do wytoczenia powództwa o wyłączenie wspólnika zależy od występujących w spółce relacji udziałów oraz podstawy (ustawowej lub umownej), w oparciu o którą uprawnienie ma być realizowane. W sytuacji przewidzianej w art. 266 § 1 KSH, możliwość wytoczenia powództwa przysługuje wszystkim pozostałym wspólnikom, jeżeli ich udziały stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego. Nie stanowi to przeszkody dla wniesienia żądania tylko przez jednego wspólnika w spółce dwuosobowej. Jeżeli natomiast powództwo o wyłączenie wspólnika oparte jest na dyspozycji art. 266 § 2 KSH, umowa spółki może dowolnie precyzować liczbę podmiotów mogących wystąpić z takim żądaniem, pod warunkiem, że ich udziały będą również stanowić więcej niż połowę kapitału zakładowego. Trzeba przy tym pamiętać, że łączna realizacja uprawnienia wyłączenia wspólnika ze spółki powoduje po stronie powodowej współuczestnictwo jednolite, ze wszystkimi skutkami przewidzianymi w art. 73 KPC.
Legitymacja bierna
Żądanie wyłączenia może dotyczyć jednego udziałowca, ale możliwe jest także objęcie tym samym powództwem także większej liczby wspólników, o ile pozwalają na to istniejące w spółce relacje udziałów. Jeżeli podstawa do wyłączenia jest taka sama, pomiędzy pozwanymi zajdzie współuczestnictwo jednolite. W innym przypadku łączyć ich będzie współuczestnictwo zwykłe. W sytuacji określonej w art. 266 § 1 KSH, powództwo wytaczane jest przeciwko danemu wspólnikowi, którego wyłączenia się żąda, natomiast jeśli jest ono realizowane na podstawie postanowienia umowy spółki, w oparciu o art. 266 § 2 KSH, musi ono objąć także wszystkich pozostałych wspólników. Oznacza to, że w momencie powzięcia wiadomości o planowanym wytoczeniu powództwa przeciwko konkretnemu wspólnikowi, muszą oni podjąć decyzję, czy przyłączają się do żądania. W przeciwnym razie uczestniczyć będą w procesie po stronie pozwanej.
Ważna przyczyna dotycząca danego wspólnika
Ważna przyczyna dla żądania wyłączenia ze spółki musi zachodzić po stronie danego wspólnika. Nie może tym samym dotyczyć wszystkich wspólników łącznie lub samej spółki – tego rodzaju sytuacje są podstawą do wystąpienia z żądaniem rozwiązania spółki na podstawie art. 271 § 1 KSH. Nie jest możliwe także wskazanie katalogu zdarzeń, które w każdym przypadku uzasadniają wystąpienie z powództwem o wyłączenie wspólnika ze spółki. Należy pamiętać, że przyczyna musi istnieć obiektywnie i stanowić przeszkodę dla dalszej współpracy. Bez znaczenia natomiast jest fakt, czy ma ona charakter zawiniony czy niezawiniony. Jedynie dla przykładu można wskazać działalność konkurencyjną wspólnika, istotne zaniedbywanie obowiązków, ale także wyjazd za granicę na dłuższy okres lub długotrwałą chorobę.
Sąd właściwy do rozpoznania powództwa
Powództwo o wyłączenie wspólnika ze spółki należy do spraw z zakresu stosunku spółki. W związku z tym, władny do jego rozpoznania będzie sąd gospodarczy właściwy ze względu na siedzibę spółki. To, czy sprawę rozpatrzy sąd rejonowy czy okręgowy, zależy natomiast od wartości przedmiotu sporu. Jeżeli nie przekroczy ona 100 000 zł, właściwy będzie sąd rejonowy, w pozostałych przypadkach sprawę rozpozna sąd okręgowy (art. 4793 § 2 pkt 1 KPC). Wartość przedmiotu sporu należy określić według wartości bilansowej pozwanego obliczonej na podstawie aktualnego bilansu spółki.
Zgłoszenie wyłączenia wspólnika ze spółki do sądu rejestrowego
Obowiązki rejestracyjne zarządu związane z
wyłączeniem wspólnika ze spółki będą różne w zależności od posiadanych przez
niego udziałów w spółce. Zgodnie z art. 38 pkt 8 lit. c uKRS, ujawnieniu w
rejestrze podlegają wspólnicy posiadający samodzielnie lub łącznie z innymi co
najmniej 10% kapitału zakładowego. Tym samym, jeżeli wyłączenie wspólnika nie
powoduje sytuacji normowanej powyższym przepisem, jedynym obowiązkiem zarządu
będzie złożenie do sądu rejestrowego nowej listy wspólników z wymienieniem
liczby i wartości udziałów posiadanych przez każdego z nich podpisanej przez
wszystkich członków zarządu (art. 188 § 3 KSH).
Polecamy również :
Prowadzenie spółki z o..- wzory dokumentów
Zakładanie spółki z o.o. - wzory dokumentów
Pozycja prawna wspólnika w spółce z o.o.
Likwidacja spółki z o.o. - wzory dokumentów
