redaktor 09 września 2013 Sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem - nowe zasady podlegania ubezpieczeniom

1) osoby, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie nowo wprowadzonego art. 14a ust. 1d ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672, z późn. zm.).

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 ustawy o sus na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

2) osoby, które prowadziły inną niż określoną w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy o sus, przez okres co najmniej 6 miesięcy i które zaprzestały jej prowadzenia.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 ustawy o sus na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

3) zleceniobiorcy, którzy wykonywali pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, przez okres co najmniej 6 miesięcy i którzy zaprzestali jej wykonywania.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 ustawy o sus na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie może być wyższa niż przeciętna miesięczna kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek w okresie 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających okres sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

4) osoby współpracujące, o których mowa w art. 8 ust. 11 ustawy o sus, przez okres co najmniej 6 miesięcy z osobami, o których mowa w pkt 1-3, i które zaprzestały tej współpracy.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 ustawy o sus na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

5) osoby duchowne, podlegające z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia.

Dodatkowe warunki:

• warunek prowadzenia pozarolniczej działalności, wykonywania umowy zlecenia, współpracy przy prowadzeniu działalności lub umowie zlecenia albo bycia osobą duchowną przez okres co najmniej 6 miesięcy uważa się za spełniony, jeżeli osoby podlegały z tych tytułów nieprzerwanie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym bezpośrednio przed dniem rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i opłacały składki na te ubezpieczenia, a przerwy w ich opłacaniu były spowodowane jedynie pobieraniem świadczeń z ubezpieczenia chorobowego z danego tytułu. Zatem warunek ten spełniony jest również w przypadku, gdy osoba w okresie 6 miesięcy poprzedzających sprawowanie opieki, podlegała ubezpieczeniom społecznym jako osoba pobierająca zasiłek macierzyński nabyty z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, współpracy przy prowadzeniu działalności, przez zleceniobiorcę albo osobę duchowną.
• prawo do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysługuje jednemu z rodziców, pod warunkiem że drugi rodzic nie jest objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem albo ubezpieczeniami jako osoba:

• pobierająca zasiłek macierzyński,
• przebywająca na urlopie wychowawczym,
• sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem, z tytułu którego podlega wyłącznie ubezpieczeniu emerytalnemu.

• prawo do finansowania składek z budżetu państwa, jeżeli jedno z rodziców przebywa na urlopie wychowawczym, a drugie jednocześnie spełnia warunki określone w pkt 1)-5), przysługuje osobie przebywającej na urlopie wychowawczym.
• osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem:

• podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym jeżeli nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych (wykaz innych tytułów znajdziesz na  http://www.zus.pl/Default.asp?id=4804&p=3),
• nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu.
• przez inny tytuł nie należy rozumieć tytułu, bezpośrednio po którym osoba rozpoczęła sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, w przypadku:
• prowadzenia pozarolniczej działalności innej niż gospodarcza, jeżeli osoba zaprzestała prowadzenia danej działalności w związku ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem,
• zleceniobiorcy, jeżeli osoba zaprzestała wykonywania danej umowy w związku ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem,
• osoby duchownej, jeżeli osoba posiadająca status duchownego rozpoczęła sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.

Okres podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

Osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem spełniające podane warunki podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od dnia określonego w oświadczeniu, jako dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym oświadczenie zostało złożone do ZUS, do dnia wskazanego w oświadczeniu jako dzień zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Prawo do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi może być wykorzystane w całości lub w nie więcej niż 4 częściach i przysługuje przez okres:

• do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia,
• do 6 lat - w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne tych osób stanowi 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Dodatkowe warunki:

• prawo do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym przysługuje jednemu z rodziców, pod warunkiem że drugi rodzic nie jest objęty ubezpieczeniem emerytalnym z tego tytułu albo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi jako osoba:
• pobierająca zasiłek macierzyński,
• przebywająca na urlopie wychowawczym,
• sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem.
• osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, jeżeli nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych (wykaz innych tytułów znajdziesz na : http://www.zus.pl/Default.asp?id=4804&p=3).

Okres podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu

Od dnia określonego w oświadczeniu, jako dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym oświadczenie zostało złożone do ZUS, do dnia wskazanego w oświadczeniu jako dzień zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Prawo do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym może być wykorzystane w całości lub w nie więcej niż 4 częściach i przysługuje przez okres:

• do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia,
• do 6 lat - w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.

Obowiązek ubezpieczenia powstaje z dniem objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi w związku ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem, a wygasa z dniem zakończenia sprawowania tej opieki.

Podstawę wymiaru składki stanowi kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych.

UWAGA!

Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego nie podlegają osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem, które z tytułu sprawowania opieki podlegają wyłącznie ubezpieczeniu emerytalnemu.

Na podstawie danych zawartych w oświadczeniu ZUS dokona zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i odpowiednio do ubezpieczenia zdrowotnego oraz wyrejestrowania, w przypadku ustania warunków uzasadniających opłacanie składek.

Za osoby objęte ubezpieczeniami, ZUS  sporządza dokumenty rozliczeniowe za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniom, w terminie do 15 dnia następnego miesiąca. Na tej podstawie są za nie pokrywane składki ze środków budżetu państwa.  

Oświadczenie to powinno zawierać:

• imię i nazwisko osoby sprawującej osobistą opiekę nad dzieckiem oraz jej numer PESEL, a w razie gdy nie nadano numeru PESEL - serię i numer dowodu osobistego lub paszportu,
• miejsce zamieszkania,
• dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
• dzień zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
• imię i nazwisko dziecka oraz datę jego urodzenia,
• informację o ostatnim okresie ubezpieczenia,
• informację o korzystaniu lub niekorzystaniu przez drugiego rodzica z uprawnień określonych w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub art. 6a ust. 1 lub art. 6b ust. 1 ustawy o sus.

UWAGA!

O wszelkich zmianach w stosunku do danych wskazanych w oświadczeniu osoba, która je złożyła, zobowiązana jest zawiadomić Zakład w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tych zmian.

Łącznie z oświadczeniem osoby te  obowiązane są przedłożyć:

• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka,
• orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, w przypadku posiadania przez dziecko takiego orzeczenia.

Osoba sprawująca osobistą opiekę, podlegająca z tego tytułu ubezpieczeniu zdrowotnemu,  może wnosić o dokonanie zgłoszenia członków rodziny, nie posiadających innego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego. W tym celu powinna przekazać  również odpowiednie dane w oświadczeniu. O zaistnieniu okoliczności powodujących ustanie statusu członka rodziny, ubezpieczony powinien zawiadomić ZUS w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tych okoliczności, poprzez złożenie oświadczenia, będącego wnioskiem o dokonanie wyrejestrowania członka rodziny z ubezpieczenia zdrowotnego. Okoliczności takie zachodzą np. w razie jeśli członek rodziny nabędzie inny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego, dziecko po ukończeniu 18 roku życie zaprzestanie kształcenia się.  

Wzory oświadczeń znajdują się na : http://www.zus.pl/Default.asp?id=4797&p=3

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).

Żródło: Zakład Ubezpieczeń Społecznych - www.zus.pl

Stan prawny na 9 września 2013 roku