Pisemne uzgodnienie
Zgodnie z art.
46 KPC, strony mogą umówić się na piśmie o poddanie sądowi pierwszej instancji,
który według ustawy nie jest miejscowo właściwy, sporu już wynikłego lub sporów
mogących w przyszłości wyniknąć z oznaczonego stosunku prawnego. Sąd ten będzie
wówczas wyłącznie właściwy, jeżeli strony nie postanowiły inaczej lub jeżeli
powód nie złożył pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Strony mogą
również ograniczyć umową pisemną prawo wyboru powoda pomiędzy kilku sądami
właściwymi dla takich sporów. Strony nie mogą jednak zmieniać właściwości
wyłącznej.
Zmiana właściwośći ogólnej i przemiennej
Przytoczony
przepis oznacza w pierwszej kolejności, że umowa prerogacyjna może zmienić
właściwość miejscową ogólną i przemienną. Nie ma możliwości odmiennego uregulowania
w niej sytuacji przewidzianych w przepisach o właściwości wyłącznej – do spraw
przewidzianych w art. 38-42 KPC należy bezwzględnie stosować normy w nich
zawarte.
Zmiana właściwości miejscowej przyszłego sporu
Nie ma
natomiast przeszkód, aby strony poddały pod rozstrzygnięcie wybranego przez
siebie sądu I instancji sporu, który jeszcze nie powstał. Dla przykładu,
najemca i wynajmujący już w momencie podpisywania umowy najmu lokalu użytkowego
wskazują sąd, przed którym będą rozstrzygać mogące powstać w przyszłości
konflikty pomiędzy nimi.
Odpowiednia klauzula lub dodatkowa umowa
Taka klauzula
może znajdować się bezpośrednio w umowie regulującej dany stosunek prawny lub
być zawarta w odrębnym dokumencie. Ustawodawca wymaga natomiast zachowania
formy pisemnej. Powołanie się przez strony na ustne porozumienie będzie dla
sądu bezskuteczne.
Należy również pamiętać, że sporządzenie
umowy prerogacyjnej nie wyłącza zastosowania przepisów ustawowych. Powód może w
dalszym ciągu złożyć pozew w sądzie właściwym według przepisów kodeksowych i
będzie on władny do rozpoznania sprawy. Zgodnie bowiem z art. 202 KPC zd. 1, niewłaściwość
sądu dającą się usunąć za pomocą umowy stron sąd bierze pod rozwagę tylko na
zarzut pozwanego, zgłoszony i należycie uzasadniony przed wdaniem się w spór co
do istoty sprawy. Sąd nie bada z urzędu tej niewłaściwości również przed
doręczeniem pozwu. Aby zatem zastosowanie znalazły postanowienia umowy
prerogacyjnej, pozwany musi podnieść odpowiedni zarzut. Zobowiązany jest on
także do przedłożenia jej sądowi w celu potwierdzenia jego właściwości. Kwestia
właściwości miejscowej powinna być wówczas rozstrzygnięta w pierwszej
kolejności.
Sprawdź również :
- droga sądowa
- wartość przedmiotu sporu
- wysokość opłat sądowych
- właściwość sądu ( rzeczowa, miejscowa, funkcjonalna )
- właściwość rzeczowa ( sąd rejonowy czy okręgowy )
