www.prawnik-online.eu   »   Porady   »   Prawo pracy   »   Umowy o pracę   »   Czy nieformalna umowa o pracę jest ważna ?

wanda50plus 02 grudnia 2012 Czy nieformalna umowa o pracę jest ważna ?

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu braku formalnej umowy o pracę

Praca bez umowy pisemnej

Zawarcie umowy o  pracę w formie ustnej na wykonywanie za  wynagrodzeniem określonego rodzaju pracy w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę nie powoduje jej nieważności.  W przepisie art.  29  par. 2  Kodeksu pracy (dalej: K.p.) nie zostało to bowiem zastrzeżone. Tutaj odwołam się do  art. 73 par. 1  Kodeksu cywilnego w związku zart. 300 K.p. zgodnie z którym „(...) czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności”.

Dodam, że w art. 60  kodeksu cywilnego ustawodawca wyrażnie  wskazuje, że wola osoby dokonującej czynności prawnej może  być wyrażona przez każde zachowanie się, które dostatecznie ją ujawnia ( np. w formie pisemnej, ustnej lub dorozumiale). Z wyroku SN z dnia 31 sierpnia 1981 r. , III PZ 18/81 wynika, że niezachowanie formy pisemnej nie powoduje nieważności umowy o pracę.

A.M. Świątkowski  w Komentarzu do  Kodeksu pracy podaje:  „Umowa  zawarta  w formie  ustnej  jest  ważna, skuteczna, wiążestrony, prowadzi do powstania stosunku pracy”. [1]  

Orzecznictwo Sądu  Najwyższego 

Ważność nieformalnej umowy o pracę została podniesiona w orzecznictwie Sądu Najwyższego (dalej: SN) .

1. Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego wynikającym z wyroku z dnia 5 maja 1976 roku (I PZP 9/76), niepotwierdzenie warunków zatrudnienia na piśmie jest domniemaniem, że pracodawca i pracownik zawarli umowę o pracę na czas nieokreślony.

2. Umowa zawarta w formie ustnej wiąże prawnie pracownika i pracodawcę. Z wyroku SN z dnia 31 sierpnia 1977 r. (I PRN 122/77) wynika bowiem, że do zawarcia umowy o prace może dojść w sposób dorozumiany, jeżeli pracownik za milczącą zgodą pracodawcy wykonuje pracę podporządkowaną.

3. W Uchwale SN z dnia 11 maja 1976 r., I PZP 18/76 ( OSNCP 1976, nr 11, poz. 241)  czytamy: „ Umowa o pracę nakładczą staje się umową o pracę – w rozumieniu art.22 § 1 k.p. – gdy spółdzielnia zobowiązuje nakładcę do codziennej osobistej pracy pod nadzorem brygadzisty w ściśle określonych godzinach w lokalu spółdzielni lub pomieszczeniu przez nią wynajętym”.

4. W uzasadnieniu do wyroku z dnia 28 lipca 1999 r.,  I PKN 171/99 SN podał:  „(...)  Nawiązanie stosunku pracy wymaga zgodnego oświadczenia woli pracownika i pracodawcy. Oświadczenie woli może być wyraźne i ujęte w formie pisemnej, jak tego wymagają przepisy Kodeksu pracy, bądź też dorozumiane, wynikające z zachowania się stron (art. 60 KC w związku z art. 300 KP). Takie dorozumiane - per facta concludentia - zawarcie umowy o pracę istnieje zwykle wówczas, gdy pracodawca dopuszcza pracownika do wykonywania pracy i płaci mu wynagrodzenie".

Ważne!

Za wykonaną pracę nawet jeśli nawet jej umowa nie została sporządzona na piśmie, zatrudnionemu pracownikowi  przysługuje wynagrodzenie. Należy się ono od momentu dopuszczenia go do pracy ( tak Sąd Apelacyjny w Warszawie  w wyroku  z 10 kwietnia 2007 r., VI ACa 1205/06; Rejent 2007/5/176). W rozumieniu  art. 84  K.p. pracownik nie może się  zrzec prawa do wynagrodzenia ani przenieść go na inną osobę.

Na podstawie art. 281 pkt 2 K.p. kto będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu nie potwierdza na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę  popełnia wykroczenie.   

Rozwiązanie problemu

Jeżeli pracownik jest zatrudniony u pracodawcy bez sporządzonej pisemnej umowy o pracę a świadczy ją poprzez dopuszczenie go do pracy wtedy może :

1) porozmawiać o tym z pracodawcą;

2) zgłosić ten problem do Państwowej Inspekcji Pracy;

3) wnieść do sądu pracy pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy;

4) rozwiązać natychmiastowo stosunek pracy na podstawie art. 55 par. 1[1] Kp.

Co istotne, nie może być tak, że pracownik w ogóle pracuje bez umowy lub przepracuje np. tydzień i pracodawca już nie każe mu  już do pracy przychodzić nierozliczając się z nim w kwestii wynagrodzenia. Twierdzenie pracodawcy, że nie było pomiędzy nimi  żadnej umowy pisemnej nie ma w tym przypadku umocowania prawnego.   

Pracownik wnosi pozew do sądu pracy

W sprawach o ustalenie  istnienia  stosunku pracy sądem właściwym jest  Sąd Rejonowy - Sąd  Pracy. Pracownik (powód)  może wybrać sąd pracy do którego wniesie swój pozew. Może to być sąd :
a) w okręgu którego pozwany pracodawca  ma  siedzibę (osoba prawna) , albo miejsce  zamieszkania  (osoba   fizyczna);
b) w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana;
c) sąd  w okręgu  którego  znajduje  się zakład pracy  (art. 461 par.  1 Kodeksu postępowania  cywilnego).

Z wyroku SN z dnia 21 listopada 2000 r., I  PKN 90/00 (Pr. Pracy  2001/5/34) wynika:  „Skoro można dowodzić istnienia stosunku pracy mimo zawarcia umowy nie nazwanej umową o pracę, lecz na przykład umową zlecenia lub o dzieło, to tym bardziej można żądać ustalenia stosunku pracy, gdy w ogóle nie zawarto umowy pisemnej, ani jej na piśmie nie potwierdzono”.

W uzasadnieniu  takiego pozwu należy przedstawić  dowody na to, że  praca mimo braku umowy  była wykonywana.  Dowodami tymi może być np.  przesłuchanie  stron  oraz zeznania  świadków, posiadana dokumentacja

Zgodnie  z   art. 96 ust. 1  pkt 4  Ustawy   z 28  lipca    2005 r.  o kosztach sadowych  w sprawach  cywilnych (Dz.U. z  2010  r., nr 90, poz.  594) w   postępowaniu    przed sądem pracy  w I  instancji  pracownik (powód)  jest zwolniony od  ponoszenia kosztów  sądowych.   

Pracownik rozstaje  się z pracodawcą

Z artykułu  55 par. 1[1] K.p. wynika, że  pracownik może rozwiązać umowę o pracę  bez wypowiedzenia, jeżeli   „(…) pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (…)”. Ich katalog   podany został   w art. 94 K.p.  W treści  art. 94 pkt 9a K.p. ustawodawca  podaje, że  do obowiązków pracodawcy należy prowadzenie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz obowiązek prowadzenia akt osobowych pracownika. W ocenie pracownika  brak pisemnej formy umowy o pracę  może być  „ciężkim” naruszeniem podstawowych obowiązków pracodawcy  w stosunku do  niego.  To pracownik ocenia, czy  tak jest  w  rzeczywistości. Może to stanowić  przyczynę natychmiastowego rozstania się pracownika  z pracodawcą bez   zachowania  okresu  wypowiedzenia (art. 55 par. 1[1] K.p.).

Objaśnienia :

[1] A.M. Świątkowski   Kodeks pracy  Tom I  Komentarz do art.  1- 189[1] , Warszawa  2004, s. 188

Podstawa prawna :

- art. 29 par. 2 K.p.;
- art. 55 par. 1[1] K.p;
- art. 84  K.p.;
- art. 94 pkt 9a K.p;
- art. 281 pkt 2 K.p;
- art. 300 K.p.;
- art. 73  par. 1 K.c.;


Stan prawny na 2 grudnia 2012 roku

OCEŃ ARTYKUŁ: 
     |      UDOSTĘPNIJ:  
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ NA TEMAT: umowa o pracę stosunek pracy sąd pracy
Ocena: 4,84
Wanda Książek
Ukończyłam studia licencjackie w 2009 roku na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach na wydziale socjologii. Interesuję się prawem pracy, prawem cywilnym i prawem konsumenckim.
PORADY: 142    |    KOMENTARZE: 0    |    ZOBACZ PROFIL
Dodaj swój komentarz

Musisz się zalogować żeby dodać komentarz.
Jeśli nie masz jeszcze kontra zarejestruj się.


Skorzystaj z naszych usług
lub
lub
  • Wykwalifikowani prawnicy
    i adwokaci
  • Zrozumiały język
  • Bezpłatne pytania dodatkowe
  • Bezpłatna wycena w ciągu 2h
Bezpłatnie
Polecane publikacje
ABC Rozwodu - poradnik rozwodowy
AUTOR: Wanda Książek; Mariusz Sząszor
3,00 zł
1


montres rolex replica watches Montres Pas Cher Montres Pas Cher Imitation De Montres