Oferta
Porozumienie stron jest ofertą w interpretacji art. 66 par. 1 K.c. w związku z art. 300 K.p. Prawodawca wskazuje w nim, że oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. Co istotne, jeżeli w ofercie nie ma podanego terminu do którego ma być ona przyjęta, wówczas należy odpowiedzieć na nią niezwłocznie. Brak odpowiedzi oznacza odrzucenie oferty.
Czynność prawna dwustronna
Na gruncie prawa pracy każdą umowę o pracę można rozwiązać w drodze czynności prawnej dwustronnej, czyli na mocy porozumienia stron (art. 30 par. 1 pkt 1 K.p.) poprzez zgodne oświadczenie woli stron stosunku pracy czyli pracodawcy i pracownika.
Może ona być rozwiązana:
1) z każdym pracownikiem, nawet z tym, który jest aktualnie chroniony przed wypowiedzeniem (np. pracownicą w ciąży lub przebywającą na urlopie wychowawczym);
2) w każdym uzgodnionym przez strony terminie;
3) w czasie przebywania pracownika na urlopie wypoczynkowym, bezpłatnym lub na zwolnieniu lekarskim;
4) w czasie wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę z zachowaniem okresu wypowiedzenia (art. 33 K.p., art. 36 par. 1 K.p.).
Ustalenie terminu
Porozumienie stron od wypowiedzenia ustawowego odróżnia się dwustronnością. Do rozwiązania umowy o pracę drodze porozumienia stron dochodzi w terminie zaakceptowanym przez strony. Potwierdza to utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1975 r.,I PRN 35/75,OSNC 1976/6/149 (obowiązujący) czytamy: „Strony mogą rozwiązać umowę o pracę za wzajemnym porozumieniem w każdym uzgodnionym terminie, a nie tylko w terminie krótszym od ustawowego okresu wypowiedzenia”.
Z wyroku SN z dnia 12 listopada 2003 r., I PK 593/02 (M.P.Pr.-wkł. 2004/6/1) wynika:"Pracownik i pracodawca mogą rozwiązać stosunek pracy na mocy porozumienia stron w każdym uzgodnionym przez siebie terminie także w czasie urlopu wypoczynkowego pracownika".
Co ważne, z wyroku SN z dnia 14 września 1998 r., I PKN 315/98 wynika, że jeżeli w piśmie zawierającym ofertę rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron pracownik oznaczy datę rozwiązania umowy, to rozwiązanie następuje z tą datą tylko w przypadku, gdy do tego czasu pracodawca złoży oświadczenie o przyjęciu oferty.
Uzasadnienie oferty przez pracodawcę
Pracodawca składając pracownikowi ofertę rozwiązania umowy o pracę w drodze porozumienia stron nie musi jej uzasadniać. Wyjątek stanowią zwolnienia grupowe dokonywane na podstawie art. 1 i art. 10 ust. 1 Ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników - Dz.U. z 2003 r. nr 90, poz. 844 (dalej: ustawa). Wtedy konieczne jest podanie przyczyny rozwiązania umowy.
... lub przez pracownika
W składanej ofercie pracownik może, ale nie musi uzasadniać swojego odejścia z pracy. Jeżeli poda przyczynę np. znalezienie sobie nowej pracy, zmianę miejsca zamieszkania, wyjazd za granicę, wtedy może to być plusem do przychylnego ustosunkowania się do niej pracodawcy.
Odpowiedż na ofertę
Pracodawca nie ma obowiązku pozytywnego ustosunkowania się do złożonej mu oferty. Może również jej nie przyjąć. Z wyroku SN z 27 marca 2000 r., I PKN 557/99, (OSNP 2001/16/511) wynika, że: "Odmowa przyjęcia złożonej przez pracownika oferty rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron nie stanowi ciężkiego naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec pracownika (art. 55 par. 1[1] K.p.)." W takiej sytuacji, pracownik może rozwiązać swoją umowę w drodze wypowiedzenia ustawowego ( art. 33 K.p., art. 36 par. 1 K.p.). Pracownik vice versa może również przyjąć lub odrzucić podobną ofertę pracodawcy. Nie powoduje to wobec niego żadnych konsekwencji prawnych.
Plusy i minusy dla pracownika
Plusem dla pracownika będzie fakt, że jeżeli ma wcześniej ustalone nowe miejsce pracy może tam już zacząć pracę bez czekania aż mu się skończy wypowiedzenie. Nie traci on uprawnień urlopowych czy rodzicielskich. Pracownikowi przysługuje prawo do odprawy z tytułu zwolnień grupowych (art. 8 ust. 1 ustawy), jeżeli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników i rozwiązuje umowy o pracę w drodze porozumienia stron z przyczyn dotyczących pracodawcy.
Minusem jest natomiast brak prawa do płatnych dni wolnych na poszukiwanie pracy (art. 37 K.p.) oraz brak możliwości odwołania się w sądzie pracy od porozumienia zawartego przez pracownika. Wyjątek stanowi tutaj wykazanie wady oświadczenia woli z powodu braku świadomości lub swobody powzięcia decyzji (art. 82 - 88 K.c.).
Jeżeli pracownik po rozwiązaniu swojej umowy zarejestruje się w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna, wtedy po spełnieniu kryteriów zawartych w art.71 ust. 1 Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 415) zasiłek dla bezrobotnych otrzyma dopiero po 90 dniach wyczekiwania. Powyższe nie dotyczy rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron w ramach zwolnień grupowych lub zmiany miejsca zamieszkania pracownika.
Podstawa prawna:
- art. 30 par.1 pkt 1 K.p.;
- art.300 K.p.;
- art.66 par.1 K.c.;
- wyrok SN z dnia 27 listopada 1975 r. , I PRN 35/75 (OSNC 1976/6/149);
- wyrok SN z dnia 12 listopada 2003 r., I PK 593/02 (M.P.Pr. - wkł. 2004/6/1)
Stan prawny na 11 grudnia 2011 roku
