Pojęcie weksla in
blanco
Wekslem in blanco jest zarówno weksel tylko podpisany w zamiarze stworzenia takiego weksla, jak i weksel, który zawiera jedynie niektóre klauzule wekslowe, a więc częściowo wypełniony, w którym jednak pozostawiono jego posiadaczowi uzupełnienie brakujących części lub klauzul, na przykład podanie daty wystawienia czy też uzupełnienie rubryki formularza „zapłac”.
Porozumienie co do uzupełnienia weksla
Sporządzenie weksla in blanco każe przypuszczać, że istnieje również porozumienie, co do jego uzupełnienia. Porozumienie to może mieć charakter dorozumiany oraz, co bardziej pożądane, przybrać formę pisemną deklaracji wekslowej. Nie można jednak rozszerzać porozumienia na przypadki błędnego uzupełnienia weksla, na przykład gdy wpisano przez pomyłkę datę wystawienia późniejszą od daty płatności. Pomyłkę taką przed oddaniem weksla do obiegu może sprostować jedynie osoba, która tę część składową weksla wypełniła, i to zgodnie z zawartym wcześniej porozumieniem. Sprostowanie przez inne osoby jest zabronione, ponieważ stanowi niedopuszczalną zmianę tekstu weksla.
Uzupełnienie weksla
niezgodnie z porozumieniem
Przy wręczaniu weksla in blanco należy być bardzo ostrożnym, a weksle takie wręczać tylko osobom godnym zaufania. Jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można w zasadzie wobec późniejszych posiadaczy bronić się twierdzeniem, że nie zastosowano się do tego porozumienia.
Zgodnie z art. 10 PrWeksl, zarzutem uzupełnienia weksla in blanco niezgodnie z porozumieniem, można zasłaniać się tylko, gdy posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa.
Zła wiara zachodzi wówczas, jeżeli posiadacz w chwili nabycia weksla wiedział, że jego poprzednik lub jeden z jego poprzedników wypełnił lub uzupełnił weksel w sposób sprzeczny z zawartym porozumieniem i to na niekorzyść tego, który weksel podpisał. Na przykład wpisując wyższą sumę czy wcześniejszy termin płatności.
Rażące niedbalstwo zachodzi, gdy nabywca weksla mógł przy przeciętnej staranności przyjętej w obrocie (czyli według kryteriów obiektywnych) zauważyć, że wypełnienie weksla przez poprzednika nastąpiło niezgodnie z porozumieniem. Jednocześnie, osoba, która nabywa weksel już po jego wypełnieniu nie ma obowiązku sprawdzania u podpisanego na wekslu, czy weksel wypełniono zgodnie z zawartym porozumieniem. Dopiero, gdy pewne konkretne okoliczności nasuwają w tej mierze wątpliwości, zobowiązana jest ona przedsięwziąć czynności sprawdzające.
Osoba uprawniona do
uzupełnienia weksla in blanco
Do uzupełnienia weksla in blanco uprawniona jest w pierwszej kolejności osoba, której weksel wręczono w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Ponieważ weksel in blanco może stanowić przedmiot obrotu jeszcze przed uzupełnieniem, uprawnionym do jego uzupełnienia będzie również indosatariusz, a także ten, kto w drodze prawa powszechnego (przez przelew czy dziedziczenie) nabył weksel in blanco.
Nie ma natomiast prawa uzupełnienia weksla in blanco, osoba, której wręczono go tylko w celu przechowania. Nie jest również w tej mierze uprawnionym ten, kto weksel znalazł lub nabył w sposób bezprawny. Co warto podkreślić, okoliczność, że taka właśnie osoba wypełniła weksel in blanco, nie szkodzi nabywcy, który w dobrej wierze od takiej osoby weksel nabył już po jego uzupełnieniu.
Termin uzupełnienia weksla in blanco
Aby skutecznie realizować uprawnienia wekslowe, uzupełnienie weksla in blanco musi nastąpić najpóźniej:
a) przed złożeniem protestu – pod rygorem bezskuteczności protestu złożonego na podstawie weksla in blanco. Późniejsze uzupełnienie weksla nie sanuje nieważności protestu;
b) w chwili dochodzenia praw z weksla.
