Tryb procesowy lub nieprocesowy
W zakresie postępowania cywilnego
rozpoznawczego można wyróżnić dwa tryby – procesowy i nieprocesowy. W którym z
nich powinna być rozpoznana sprawa, bada przewodniczący wydziału, jak również
to, czy spór nie powinien być rozpatrzony według przepisów o postępowaniu
odrębnym. W powyższym zakresie wydaje stosowne zarządzenie (art. 201 § 1 KPC).
Sąd rejonowy rozpoznaje wszystkie sprawy z wyjątkiem ....
Niezależnie od trybu postępowania, ustawodawca jako zasadę przyjmuję właściwość rzeczową sądu rejonowego jako sądu I instancji - sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych (art. 16 KPC). Sprawy należące do postępowania nieprocesowego rozpoznają sądy rejonowe, z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych (art. 507 KPC).
Zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości
W przypadku, gdy podczas rozpoznania sprawy przed sądem rejonowym powstanie zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, sąd ten może przekazać sprawę do rozpoznania sądowi okręgowemu. Sąd okręgowy nie jest jednak związany postanowieniem sądu rejonowego i może odmówić przyjęcia sprawy do rozpoznania i zwrócić sprawę sądowi rejonowemu, jeżeli uzna, że poważne wątpliwości nie zachodzą (art. 18 KPC).
Sąd okręgowy jako sąd I instancji w postępowaniu nieprocesowym
Sąd okręgowy jako sąd I instancji
w postępowaniu nieprocesowym rozpatruje sprawy:
1) o
ubezwłasnowolnienie (art. 544 § 1 KPC),
2) z
zakresu sporów między organami przedsiębiorstwa oraz samorządem załogi (art.
6911 KPC),
3) zażalenia
na odmowę dokonania czynności notarialnej (art. 83 § 3 ustawy z dnia 14 lutego
1991 roku – Prawo o notariacie, tekst jednolity Dz. U. z 2002 roku, Nr 42, poz.
369 z późn. zm.),
4) rejestracji
dzienników lub czasopism (art. 20 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 roku – Prawo
prasowe, Dz. U. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.).
