www.prawnik-online.eu   »   Porady   »   Prawo pracy   »   Regulaminy   »   Kary regulaminowe w prawie pracy

redaktor 12 listopada 2011 Kary regulaminowe w prawie pracy

Margines swobody

A.M. Świątkowski (Kodeks pracy  Tom I  Komentarz do art. 1- 189[1] , C.H. Beck 2004, s. 705) podkreśla, że  „(…) wyłącznie naruszenie ustalonego porządku w procesie pracy  może uprawniać pracodawcę do nałożenia na pracownika  kary regulaminowej”. W kwestii nakładania kar pracodawca ma  pozostawiony tzw. margines swobody. Oznacza to, że w konkretnych  przypadkach pracodawca ma takie prawo, ale nie obowiązek. Kara  porządkowa może  być nałożona na pracownika również na wniosek jego  bezpośredniego  przełożonego. Jeżeli chodzi o uprawnienie do wymierzenia kary porządkowej pracownikowi będącemu kierownikiem zakładu pracy, to posiada je wyłącznie dana jednostka  nadrzędna. W wyroku z dnia 7 kwietnia  1998 r., I PKN 70/98 (OSNAPiUS 1999, nr 7, poz. 236) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że burmistrz jest uprawniony do wymierzenia kary nagany dyrektorowi szkoły prowadzonej przez gminę.   

Kiedy  pracodawca  może nałożyć  na   pracownika karę  regulaminową

Z dyspozycji zawartej w art. 108 par. 1 K.p. wynika, że za nieprzestrzeganie  przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania  przybycia i obecności w pracy  oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca  może  stosować :

1)  karę upomnienia;
2)  karę nagany.

Należy w tym miejscu wskazać, że podstawową przesłanką odpowiedzialności porządkowej pracownika jest wina, zaś wymierzenie kary upomnienia uzasadnione jest nawet w przypadku niewielkiego stopnia winy. Tak bowiem wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 lipca 1999 r., I PKN 86/99, OSNP z 2000 r. nr 18 poz. 683 (obowiązujący). Co istotne, za takie samo przewinienie pracownik może zostać ukarany upomnieniem lub naganą. O tym decyduje już pracodawca. 

Zobaczmy przykłady

1. Pracownica firmy AB po 4 dniach nieobecności  w zakładzie  zawiadomiła  telefonicznie  pracodawcę o tym, że ma siedmiodniowe zwolnienie lekarskie. Po powrocie do pracy otrzymała  karę upomnienia za to, że naruszyła obowiązek prawidłowego zawiadomienia pracodawcy o przyczynie nieobecności w pracy. Zgodnie bowiem z dyspozycją zawartą w par. 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. z 1996 r. nr 60, poz.281) swoją nieobecność w pracy powinna usprawiedliwić nie później niż w drugim jej dniu.  

2. Pracownik firmy X udając się 2 listopada  br. na 3 dniowy urlop wypoczynkowy pożyczył na ten  okres swój  firmowy laptop koledze, któremu akurat w tym czasie zepsuł się komputer stacjonarny. Kolega nie miał dostępu do danych ważnych dla firmy, ponieważ były one zabezpieczone hasłami. Pracodawca dowiedziawszy się o tym ukarał pracownika karą nagany. Postępowanie pracownika było w tej sytuacji  naruszeniem organizacji  i porządku w procesie pracy i upoważniało pracodawcę do nałożenia na  niego kary porządkowej. Pracownik ma obowiązek dbania o sprzęt firmowy powierzony mu  do wykonywania pracy. Ze względu na dbanie o dobro zakładu pracy nie może on absolutnie nikomu go udostępniać (art.100 par. 2  pkt 4 K.p.). 

….i stanowisko Sądu Najwyższego

W wyroku z dnia 27 lipca 1990 r., I PRN 26/90 (OSP 1991, nr 4, poz. 90) Sąd Najwyższy wskazał: „Tylko niewykonanie przez pracownika polecenia służbowego dotyczącego pracy może być zakwalifikowane jako naruszenie << ustalonego porządku i regulaminu pracy  >> , o którym mowa w art.108 par. 1 K.p. i które według  tego przepisu stanowi podstawę do wymierzenia pracownikowi kary regulaminowej. Nakazanie pracownikowi jako członkowi grupy inicjatywnej  tworzącego się związku zawodowego stawienia się u dyrektora w celu wzięcia udziału w jego spotkaniu z tą grupą wykracza poza ramy polecenia dotyczącego pracy”.  

Odpowiedzialność porządkowa

Z odpowiedzialnością  porządkową mamy do czynienia w sytuacji gdy z winy  pracownika  zostaje  naruszona organizacja i porządek pracy.  

Spójrzmy zatem na dalsze przykłady:

  1. Pracownik pali papierosa na stanowisku pracy, zamiast na palarni
  2. Pracownik wykonuje w czasie pracy inne  czynności, które nie mają związku z jego obowiązkami pracowniczymi (np. pracownik korzystając z zakładowego ksero wykonuje  kserokopie do użytku własnego)
  3. Pracownik często spóżnia  się do pracy
  4. Pracownik opuszcza  bez usprawiedliwienia swoje stanowisko pracy (np.10 minut wcześniej schodzi ze stanowiska pracy i udaje się do szatni)
  5. Pracownik niewłaściwie zachowuje się w miejscu pracy (np. wchodzi w nieuzasadnione  sytuacje konfliktowe z przełożonymi lub innymi pracownikami)
  6. Pracownik przychodzi do pracy pod wpływem alkoholu
  7. Pracownik spożywa alkohol w miejscu  pracy  

Nowe kary porządkowe?

Pracodawca nie może wprowadzać w Regulaminie pracy nowych kar porządkowych poza tymi, które wymienia art. 108  par. 1 K.p. Nie może być zatem karą regulaminową (porządkową) anulowanie części urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi lub wywieszenie na zakładowej tablicy ogłoszeń imiennej listy pracowników, którzy w danym miesiącu spóźnili się do pracy. Stosowanie wobec pracowników innej kary, niż  przewidziana w przepisach prawa pracy o odpowiedzialności porządkowej pracowników stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Na podstawie art. 281  pkt 4 K.p. podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.

Środki dyscyplinujące

Pracodawca może stosować wobec pracowników naruszających  zasady bezpieczeństwa i higieny pracy środki dyscyplinujące. Takim środkiem może być wypowiedzenie  pracownikowi  warunków płacy przez obniżenie  kategorii zaszeregowania.  Powyższe wskazuje Uchwała Sądu Najwyższego z dnia  11 stycznia 1980 r., I PZP 45/79, OSNC 1980, nr 7-8, poz.133 (obowiązujący): „ Naruszenie przez pracownika obowiązku przestrzegania   przepisów i zasad  bezpieczeństwa i higieny pracy  może stanowić w myśl art. 42 par. 1 KP w zw. z art.  45 KP uzasadnioną przyczynę  wypowiedzenia tylko samych warunków płacy”.

W uzasadnieniu Sąd podkreślił że „(…) kodeks pracy nie ogranicza środków dyscyplinujących tylko do kar porządkowych wymienionych w art.108 k.p., lecz do tej kategorii środków stosowanych wobec pracowników naruszających powierzone im obowiązki należą też inne środki, a wśród nich wypowiedzenie warunków płacy oraz najsurowszy środek, jakim jest rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika”.

Za co kary pieniężne

Ustawodawca  przewidział oprócz kar niemajątkowych (upomnienie oraz nagana ) również  karę  pieniężną, czyli majątkową.Kary  pieniężne  pracodawca  może  nakładać tylko za wykroczenia podane w  art. 108 par. 2 K.p. 

Należy do nich:

a) nieprzestrzeganie przez pracownika  przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy;
b) nieprzestrzeganie przez  pracownika   przepisów przeciwpożarowych;
c) opuszczanie pracy bez usprawiedliwienia;
d) stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości;
e) spożywanie alkoholu w czasie pracy.

Możliwe jest w  takich przypadkach  ukaranie  pracownika upomnieniem, lub naganą zamiast kary pieniężnej. Pracodawca nie może w tym przypadku kumulować obu kar.  

Przykład: 

Pracownik firmy AB w czasie przerwy palił  papierosa na stanowisku pracy, gdzie  znajdowały się materiały łatwopalne papier i folia. Jego bezpośredni przełożony to zauważył i ukarał pracownika karą nagany oraz karą pieniężną w wysokości 3/4 jego wynagrodzenia za pracę w dniu ukarania. W omawianym przypadku pracownik naruszył 2 swoje obowiązki tj. zakaz palenia tytoniu na stanowisku pracy oraz przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. Na pracownika powinna być nałożona tylko jedna kara. Pracodawca  nie może  powoływać się na przepis zawarty w art.108 par. 2 K.p. stanowiący, że „(…) może również stosować karę pieniężną”. Przepis ten ma bowiem na celu rozszerzenie katalogu kar regulaminowych.

  Podstawa prawna:

- art.108 K.p.;

- Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 1980 r., I PZP 45/79, (OSNC 1980, nr 7-8, poz.133);

- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 lipca 1999 r., I PKN 86/99, (OSNP z 2000 r. nr 18 poz. 683)

Stan prawny na 12 listopada 2011 roku

OCEŃ ARTYKUŁ: 
     |      UDOSTĘPNIJ:  
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ NA TEMAT: kara pieniężna kara porządkowa kara upomnienia kara nagany
Ocena: 2126,42
Redaktor portalu
PORADY: 1749    |    KOMENTARZE: 0    |    ZOBACZ PROFIL
Dodaj swój komentarz

Musisz się zalogować żeby dodać komentarz.
Jeśli nie masz jeszcze kontra zarejestruj się.


Skorzystaj z naszych usług
lub
lub
  • Wykwalifikowani prawnicy
    i adwokaci
  • Zrozumiały język
  • Bezpłatne pytania dodatkowe
  • Bezpłatna wycena w ciągu 2h
Bezpłatnie
Polecane publikacje
ABC alimentów + pakiet wzorów alimentacyjnych
AUTOR: Wanda Książek Mariusz Sząszor
3,00 zł
1


montres rolex replica watches Montres Pas Cher Montres Pas Cher Imitation De Montres