Do najpopularniejszych umów cywilnoprawnych należy umowa zlecenia oraz umowa o dzieło. Pomiędzy stronami umowy zlecenia (zleceniodawca i zleceniobiorca) oraz umowy o dzieło (zamawiający i przyjmujący zamówienie) powstaje stosunek cywilnoprawny uregulowany w przepisach Kodeksu cywilnego (dalej: K.c.). Co odróżnia od siebie obie umowy ?
Umowę zlecenia od umowy o dzieło odróżnia:
1. Charakter umowy
Umowa zlecenia polega na świadczeniu określonych usług na rzecz zleceniodawcy przez pewien okres czasu (art.734 – 751 K.c.). Przykładem umowy zlecenia są usługi reklamowe, usługi porządkowe, usługi prawnicze, usługi opiekuńcze. Ilość zawartych umów zlecenia może być dowolna.
Umowa o dzieło ma na celu wykonanie określonego „dzieła” (art. 627 – 646 K.c.). Jej przykładem może być: napisanie artykułu z danej dziedziny wiedzy, napisanie programu komputerowego, uszycie sukienki, namalowanie obrazu., przetłumaczenie podanego tekstu np. artykułu z prasy obcojęzycznej, wykonanie określonego projektu użytkowego.
2. Organizacja pracy
Podczas pracy na umowę zlecenia zleceniobiorca wykonuje zlecone czynności w określonym przedziale czasowym korzystając jedynie ze wskazówek zleceniodawcy.
Przykład:
Pracownicy w firmie X kończą pracę o godzinie 16.00. Sprzątaczka zatrudniona w tej firmie na umowę zlecenia sprząta biura pomiędzy godziną 16.00 a 22.00. Nie ma ustalonych godzin pracy, jedynie przedział czasowy w którym może swoją pracę wykonywać.
Realizując umowę o dzieło jego wykonawca sam organizuje sobie pracę tzn. ustala sobie dni oraz godziny pracy oraz odpowiada za jej końcowy rezultat.
3. Osobiste wykonywanie umowy
Zleceniodawca co do zasady powinien swoją umowę wykonać osobiście. W art. 738 K.c. ustawodawca podaje, że przyjmujący zlecenie może powierzyć jego wykonywanie innej osobie, jeżeli wynika to z treści zawartej umowy, albo, gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności np. chorobę lub zdarzenie losowe. Musi o tym poinformować zleceniodawcę podając dane personalne swojego następcy. Za wybór osoby, która go ma w tym czasie zastąpić odpowiada przyjmujący zlecenie. Umowy o dzieło nie musi wykonywać osobiście osoba, która ją podpisuje. Może być ona wykonana w zastępstwie przez inną osobę z tym, że za rezultat pracy odpowiada wyłącznie przyjmujący zamówienie.
Przykład:
Z powodu choroby pani Ani tłumaczenie artykułu wykonał częściowo jej dorosły syn – student ostatniego roku anglistyki.
4. Wynagrodzenie
Zgodnie z art.735 par. 1 K.c. umowa zlecenia może być odpłatna lub nieodpłatna (np. wolontariat). Uzależnione jest to od woli stron, które taką umowę zawierają. Jeżeli umowa zlecenia ma być odpłatna, wówczas strony ustalają wysokość wynagrodzenia. Kwota ta nie musi odpowiadać wynagrodzeniu w kwocie minimalnej. W świetle art. 627 K.c. umowa o dzieło jest umowa odpłatną. Ustalone wynagrodzenie musi odpowiadać nakładowi pracy włożonego w wykonanie określonego w umowie dzieła.
5. Efekt końcowy umowy
Umowa zlecenia jest umową tzw. należytej staranności. Zleceniobiorca obowiązany jest do „(…) staranności ogólnie wymaganej” przy dokonywaniu czynności, które stanowią przedmiot tej umowy (art. 355 K.c.). Co istotne, nie odpowiada on za końcowy rezultat swojej pracy.
Umowa o dzieło jest umową tzw. rezultatu , ponieważ liczy się jej efekt końcowy, czyli wykonanie „(…) oznaczonego dzieła” (art. 627 K.c.).Wykonawca odpowiada bowiem za jego jakość. Jeżeli dzieło zostało wykonane wadliwie, albo niezgodnie z zawartą umową, wówczas na podstawie art. 636 par. 1 K.c.„(…) zamawiający może wezwać (…) do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć (…) w tym celu odpowiedni termin”.
Podstawa prawna:
- art. 353[1] K.c.;
- art. 355 K.c.;
- art. 627 - 646 k.c.;
- art. 734 - 751 K.c.
Stan prawny na 6 lutego 2011 roku
